Obszar chronionego krajobrazu Dolina Kosówki (UTM EB09) znajduje się w południowo–zachodniej części Radomia i zajmuje powierzchnię 246 ha. Utworzony został stosunkowo niedawno, bo w 2009r.

Strumień Kosówka to niewielki ciek o długości ok. 11,5 km. Wypływa spod Franciszkowa w gminie Wolanów. Na większej części Obszaru Chronionego Krajobrazu Kosówka ma naturalny charakter — jest nieuregulowana lub też miejsca ingerencji w bieg rzeki podległy renaturyzacji. Nad jej brzegami występują pozostałości lasów łęgowych. Wyżej położone miejsca porastają lasy sosnowe z domieszką dębu, stosunkowo niewielkie powierzchnie są wykorzystywane pod uprawę zbóż. Odcinek rzeki w sąsiedztwie dzielnicy Borki został kilka lat temu uregulowany — strumień płynie przez stopniowo zarastające, nieużytkowane łąki. Tu Kosówka uchodzi do Mlecznej (zwanej na tym odcinku Potokiem Malczewskim, Godowskim lub Potokiem Południowym). Ciekawostką jest to, że współczesna Mleczna w południowej części miasta jest zdecydowanie mniejszym strumieniem, a nawet nierzadko tylko okresowym. Dopiero po połączeniu z Kosówką staje się większą rzeką. Kosówka zwykle leniwie tocząca płytkie wody w czasie wiosennych wezbrań lub intensywnych letnich opadów potrafi zmienić się w wartką rzekę. Te wylewy potrafią poczynić szkody ale równocześnie są ożywcze dla starorzeczy, podmokłych olsów, łąk i innych wilgotnych siedlisk.

W granicach Obszaru do Kosówki uchodzą jeszcze inne niewielkie cieki, z których największym jest bezimienny strumień spod Kończyc. W dzielnicy Wośniki istniały niegdyś stawy hodowlane, obecnie są one praktycznie pozbawione wody. Ponadto znajduje się tu kilka niewielkich sadzawek i stawików, np. na terenie ogródków działkowych. Niżej położone łąki są podmokłe, niekiedy woda stagnuje na nich do końca wiosny. Spotykane są także młaki i źródliska, z których najbardziej znanym jest źrodełko w rejonie ulic Młyńskiej i Owalnej. Ze źródełka korzystają okoliczni mieszkańcy. Miejsce to wciąż czeka na ciekawsze jego wyeksponowanie. W rejonie ul. Młyńskiej zachowały się pozostałości po młynie wodnym — obniżenie terenu ze słabo widocznymi groblami oraz fragment zastawki. Tu również zaznacza się wyraźny przełom, a koryto rzeki jest usiane niewielkimi okruchami skał wapiennych — najprawdopodobniej są to utwory górnej kredy.

W dolinie Kosówki zachowało się stosunkowo dużo starych drzew. Część z nich jest objęta ochroną jako pomniki przyrody. Takie zgrupowanie pomnikowych drzew znajduje się w parku pałacowym na Wośnikach.

Poza walorami krajobrazowymi w dolinie Kosówki zachowały się stanowiska ciekawych gatunków roślin, np. wawrzynka wilczełyko oraz siedliska gatunków ptaków wodno-błotnych, płazów i rzadkich gatunków owadów.

POWRÓT

Ważki Radomia

Zdjęcia:	Marek Miłkowski Michał Kaczorowski — Air Show Geoportal.gov.pl Google Earth
Badania terenowe i tekst:	Marek Miłkowski
© Ewa Miłaczewska