|
Biotop
|
|
Wszystkie trzy gatunki Orthetrum lubią głównie wody stojące, ale i wolnopłynące. Wszystkie cztery gatunki należą do tzw. aspektu letniego. Największe ich pojawy obserwujemy w lipcu i sierpniu. Lecichy lubią siadać na gołej ziemi i niskiej roślinności z wyjątkiem lecichy małej, która woli siadać na roślinach nadwodnych. Lubią wody o mało zarośniętych brzegach i piaszczystych dnach.
|
| |
|
Tu, w Międzyrzecu Podlaskim, nad brzegami żwirowni Piotr Mikołajczuk obserwował licznie występujące O. cancellatum i O. albistylum. Często współwystępowały one na tym samym obszarze.
(foto Piotr Mikołajczuk)
|
| |
|
Takie same lecichy obserwowałam w lipcu nad stawami rybnymi w pobliżu wsi Gołębiówka w powiecie kałuszyńskim na Mazowszu.
(foto Ewa Miłaczewska)
|
| |
|
Lecichy małe Orthetrum coerulescens pojawiły się tylko raz 28 lipca 2005 r. nad naszym oczkiem wodnym. Ona, piaskowobeżowa, uwijała się przy składaniu jaj, zrzucając je w locie na mech torfowiec, rosnący przy brzegu oczka. On, niebieski, pilnował swojej partnerki najpierw w locie później siedząc na pędzie situ. Zaczęłam ustawiać aparat, ale zanim zdążyłam zrobić pierwsze zdjęcie samiczka gdzieś przepadła. Nigdy więcej ich tu nie widziałam, a ze złożonych jaj nie wylęgło się potomstwo.
(foto Ewa Miłaczewska)
|
| |
| |
|
Różnice
|
| |
Zmienność ubarwienia przez całe życie ważki i pojawianie się u samców niebieskiego nalotu nie tylko na odwłoku może dla osób niewprawnych być mylące. Należy analizować wszystkie cechy różniące gatunki, ponieważ trudne może być czasami odróżnienie samca starszego — należącego do jednego gatunku, od samca młodszego innego gatunku.
Tułów
Orthetrum cancellatum — za młodu jasnobrązowooliwkowy, bez wyraźnych pasów innego koloru, u starych okazów szarobrązowy, często u starszych samców jest pokryty woskowym pudrem takim, jaki występuje na odwłoku.
Orthetrum albistylum — ma tułów podobny jak wyżej, ale z jaśniejszymi pasami po bokach, pasy te u samców są białoniebieskawe, u samic żółtawe.
Orthetrum coerulescens — tułów samców brązowy z jasnymi pasami na górnej powierzchni i dwoma jasnymi pasami po bokach, z wiekiem pokrywa się szaro-niebieskim nalotem woskowym. Tułów samic piaskowy z jaśniejszymi pasami na grzbiecie, bez pasów na bokach.
Orthetrum brunneum — tułów samców całkowicie niebieski, pokryty nalotem woskowym. Tułów samic piaskowy. U obu płci nie występują żadne pasy barwne.
Głowa
Orthetrum cancellatum — ma jasne kremowe czoło, wargi i nadustek. Oczy są zielone, u samic jaśniejsze — oliwkowozielone.
Orthetrum albistylum — ma czoło białawe, reszta twarzy w tym samym kolorze. Oczy niebieskozielone, u samic oliwkowozielone.
Orthetrum coerulescens — ma czoło jasnobrązowe, reszta twarzy w tym samym kolorze, twarz nigdy nie jest niebieskawa. Twarze samic są piaskowożółte. Oczy samców ciemnoniebieskie, u samic jasnoniebieskie.
Orthetrum brunneum — czoło i oczy u samców są niebieskie. U samic czoło ma kolor piaskowy. Oczy samic są beżowozielonkawe.
|
| |
|
Odwłok
Orthetrum cancellatum — u samców niebieski z trzema ostatnimi segmentami czarnymi. U samic żółty do szarobeżowego, ciemniejący z wiekiem, z dwiema falistymi, czarnymi liniami po bokach. Narządy analne u obu płci czarne. Za młodu odwłoki samców są ubarwione tak samo jak samic, często u młodych, ale już niebieskich samców na bokach odwłoka widać jeszcze żółte plamki.
Orthetrum albistylum — u samców tułów podobny jak wyżej lecz jaśniejszy, kredowo-niebieski. U samic jeszcze bardziej podobny. Narządy obu płci białe, u samic biały również ostatni segment odwłoka. Za młodu odwłoki samców są ubarwione tak samo jak samic. U młodych, ale już niebieskich samców na bokach odwłoka widać często białe plamki.
Orthetrum coerulescens — odwłok naszej najmniejszej lecichy jest u samców jednolicie niebieski z niebieskimi narządami analnymi, za młodu żółty z czarnymi bokami i żółtymi narządami analnymi. Odwłoki samic są piaskowożółte z cienką czarną linią wzdłuż osi i krótkimi, poprzecznymi do niej kreseczkami na końcu każdego segmentu. Narządy analne samic są żółte.
Orthetrum brunneum — odwłok samców całkowicie niebieski, narządy analne niebieskie. Odwłoki samic są piaskowożółte z ciemną linią wzdłuż osi, ciemnymi kropeczkami po obu jej stronach, na końcu każdego segmentu. Tylna granica segmentów podkreślona cienką pomarańczową linią. Od segmentu 8 począwszy — segmenty wypukłe od spodu.
(foto: Piotr Cuber, Piotr Mikołajczuk, Ewa Milaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Na tym fragmencie zdjęcia Orthetrum brunneum pozwoliłam sobie zaznaczyć kołem i przyciemnić kontury komórek w obszarze między żyłkami radialnymi (Rs i Rspl), gdzie występuje ich podwójny rząd. Podobna, również niebieska i również rzadka, lecicha mała O. coerulescens, ma tym miejscu pojedynczy rząd komórek. Jest to decydująca cecha przy odróżnianiu tych dwóch podobnych lecich, jeśli inne zawodzą.
(foto Ewelina M.)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
| |