Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
Żagnica jesienna
Aeshna mixta |
|
|
||||||||||||||||||||
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
Samiec | |
![]() |
Młody samiec Aeshna mixta, którego spotkałam 25 sierpnia 2008 roku w ogrodzie, na działce w Woli Polskiej (UTM EC49), w pow. Mińsk Mazowiecki. W dolnej części zdjęcia widać mój palec. Powoli zbliżałam rękę do ważki i w końcu udało mi się pochwycić ją palcami za lewą parę skrzydeł. Pozwoliło to na łatwiejsze obejrzenie szczegółów anatomicznych. Należy tu dodać, że ważka, mimo młodego wieku, była już w pełni sprawna.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
To zdjęcie pokazuje dwa jasne pasy na boku tułowia samca z powyższego zdjęcia. Na powiększeniu doskonale widać na każdym z segmentów odwłoka przetchlinki, poprzez które ważka oddycha. Jest to młody jeszcze samiec, nie do końca wybarwiony. Czarny i brązowy kolor jest już na swoim miejscu, niebieski ledwie zaczyna się pojawiać, a żółtego zupełnie jeszcze nie widać.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
To jeszcze młodszy samiec sfotografowany w piaskowni w Borowej (UTM EC51) koło Dęblina 21 lipca 2016 roku. Rzadko udaje się zrobić tak dobre zdjęcie młodej Aeshna mixta.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Dojrzałe samce mają ubarwienie jaskrawoniebieskie i czarne, na bokach brązowego tułowia występują żółte pasy. Na tergitach śródtułowia („plecach”) występują małe, żółte plamki w kształcie przecinków. Oczy samców A. mixta są jaskrawoniebieskie.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Skrzydła mają czarne żyłki (oprócz żyłki kostalnej, która jest brązowa) i ciemnobrązowe pterostigmy. W trójkątach środkowych obu par skrzydeł występują cztery komórki. W trójkątach analnych są trzy komórki.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Tu widzimy dojrzałego samca od strony grzbietowej. Ma on symetryczne niebieskie plamki na odwłoku i czarne narządy analne.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Każdy gatunek żagnicy ma charakterystyczny rysunek na pierwszych segmentach odwłoka.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Zbliżenie na segmenty 1 i 2. — A. mixta ma pierwszy segment ciemny (brązowy), w osi drugiego segmentu występuje żółty trójkąt oraz czarno-niebieski rysunek.
(foto Andrzej Kucharski) |
![]() |
Z boku widać żółte pasy na tułowiu. Występują na nich często niebieskie plamki z rozmytym konturem widoczne tu poprzez skrzydła.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Na wierzchniej stronie tułowia ważka ma dwie małe żółte plamki w kształcie przecinków, o których pisałam już wyżej. Plamki te często bywają jeszcze mniej widoczne, a nawet zanikają. Na czole ważki widać charakterystyczny czarny wzór — w kształcie litery „T”. (foto Andrzej Kucharski) |
![]() |
Z góry czoło może być bardziej żółte. Na tym zdjęciu po powiększeniu widać, że oczy ważki zbudowane są z tysięcy fasetek (ommatidiów).
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Jeszcze raz głowa samca Aeshna mixta tym razem z przodu. Twarz ważki — czoło i nadustek, a także warga górna i wargi dolne są białe.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Wtórny aparat kopulacyjny A. mixta widziany z boku. To, co wystaje z odwłoka w dół to tzw. „uszka”, za które samiec zaczepia swoje tylne nogi tworząc z nich prowadnice dla odwłoka samicy. Zdjęcie zrobione 20 sierpnia 2016 roku nad starorzeczem Sanu koło wsi Hurko (UTM FA37) w gminie Medyka, w woj. podkarpackim.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Wtórny aparat kopulacyjny dojrzałego samca A. mixta, każdy gatunek ważki ma ten aparat inaczej zbudowany. Zapobiega to — obok różnego kształtu narządów analnych samca dopasowanych do kształtu głowy lub przedtułowia samicy — krzyżowaniu się gatunów. Tak, czy inaczej do takich krzyżówek nie dochodzi.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Narządy analne widoczne z boku.
(foto Jan Tatur-Dytkowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Narządy analne samca w zbliżeniu, widziane z góry.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Narządy analne i pierwotny aparat kopulacyjny na spodniej stronie odwłoka.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
Samica | |
![]() |
To samica sfotografowana przez Piotra w trakcie obserwacji polujących żagnic jesiennych. Samice ubarwione były mniej jaskrawo, zamiast jaskrawego niebieskiego koloru obecnego u samców tu widzimy blady turkusowy.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Oczy samic są ciemniejsze, prawie nie mają niebieskich błysków. Skrzydła tylne są zaokrąglone.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Brązowo turkusowe odwłoki samic nie są przewężone jak u samców. Żółte pasy na odwłoku są takie same jak u samców.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Bardzo piękne zdjęcie samicy A. mixta z boku.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Młoda samica A. mixta, jeszcze nie do końca wybarwiona — podobnie, jak u młodego samca czarny i brązowy kolor jest już na swoim miejscu, niebieski też jest bardzo wyraźny, natomiast żółtego jeszcze nie widać. Zdjęcie zrobiono 16 sierpnia 2013 roku w okolicach Włocławka.
(foto Krzysztof Lewandowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Ta sama samica — dwie minuty wcześniej, pochwycona i trzymana za skrzydła w palcach. Widzimy, że ma brązowe czoło, nadustek i wargę górną oraz niebieskie nasady skrzydeł.
(foto Krzysztof Lewandowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Narządy analne i rozrodcze samicy A. mixta z boku.
(foto Andrzej Kucharski) |
![]() |
Narządy analne i rozrodcze tej samej samicy A. mixta od spodu. Ciemne walwy osłaniają czarne pokładełka. Narządy analne mają kształt wąskich, prostych listków, tu prawy ma obłamany koniec.
(foto Andrzej Kucharski) |
Zachowania rozrodcze | |
![]() |
Udało się zaobserwować i wykonać wiele zdjęć kopulujących na gałązkach wierzb par. Wykorzystywały w tym celu chętnie drzewa i krzewy, najwyraźniej zdając sobie sprawę, że rośliny zielne nie są w stanie bezpiecznie utrzymać ciężaru pary. Na tym zdjęciu widzimy z boku sposób w jaki samiec chwyta narządami analnymi za głowę samicy i jak samica pobiera nasienie. Większość samic ma zabarwienie podobne do barw samców, są to samice androchromatyczne.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Ta sama para fotografowana od strony grzbietowej. Wspaniale tu widać różnicę w budowie tylnego skrzydła u obu płci.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
18 września 2012 roku — Stawy Rybne w Lesku (UTM EV98) — para kopulująca na bezlistnych już gałązkach. Tu samica ma rzadsze zabarwienie gynochromatyczne.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Samice składają jaja najczęściej samotnie wkłuwając je w leżące w wodzie i butwiejące rośliny szuwarowe. Zdjęcie zrobione zostało 4 października 2012 roku w Uhercach Mineralnych koło Leska. To również samica gynochromatyczna. (foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
2 września 2013 roku w w Uhercach Mineralnych koło Leska — tu jednak samiec najwyraźniej postanowił dopilnować sprawy...
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
Larwa/wylinka | |
![]() |
Wylinka Aeshna mixta znaleziona w połowie lipca 2010 r. nad brzegiem żwirowni w okolicy Międzyrzeca Podlaskiego. Jest krótka, bo jej długość wynosi 31–35 mm — podczas, gdy u larwy A. cyanea jest to 40–50 mm. Przy swojej niewielkiej długości wydaje się więc pękata. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Wylinka samca A. mixta znaleziona 18 lipca 2015 r. w miejscowości Dobrzechów koło Strzyżowa (UTM EA52) nad Wisłokiem przy stawach hodowlanych PZW ZO Rzeszów. Kolce boczne występują na segmentach 6–9.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Ta sama wylinka widziana od spodu — tu doskonale widać, że kolce boczne dziewiątego segmentu mają długość niemal taką samą jak segment dziesiąty. Istotne jest, aby ich długość była większa niż do połowy 10 segmentu.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Ta wylinka pochodzi z kolekcji Bogusława Daraża, ma ona tylko 32 mm długości.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Ciemniejszy rysunek na jej powierzchni nie jest bardzo wyraźny.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Kolce boczne występują na segmentach 6–9, kolce na segmencie 9 sięgają wyraźnie poza połowę segmentu 10. Stosunek długości cerci do długości paraproktów wynosi 0,5:1.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Bródka jest niewielka i ma wyraźne przewężenie.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
![]() |
Bródka (pochodząca z innej wylinki) z rozłożonymi głaszczkami wargowymi.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
Galeria zdjęć |
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
![]() |
![]() |
||
|
|
Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI.
Porównanie wszystkich Aeshna spotykanych w Polsce można obejrzeć na stronie: ŻAGNICA AESHNA. |