|
Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
|
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
|
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum |
|
| ||||||||||||||||||||
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
| Samiec | |
|
Wczesnym latem 2005 r. Piotr Mikołajczuk spotkał nad brzegiem międzyrzeckiej żwirowni (UTM FC25) pierwsze młodociane lecichy pospolite. Tu widzimy młodego samca, który pozwolił sprowokować się do wejścia na dłoń Piotra. Możemy zobaczyć, że jest on barwy żółtej, z czarnymi falowanymi liniami wzdłuż odwłoka. Na to, że nie jest to samica wskazują właściwie tylko narządy analne. Barwa jest dokładnie taka jak u młodych samic.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
8 czerwca 2017 r. na śródleśnej łące w pobliżu miejscowości Rosocha (UTM EE24) w Mazurskim Parku Krajobrazowym. To też młody samiec, ale widzimy, że na jego odwłoku pojawia się już niebieskie pudrowe zabarwienie. Początkowo tylko na czarnych falowanych liniach. Koniec odwłoka pozostaje czarny.
(foto Waldemar Bzura) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
9 czerwca 2012 r. w Uhercach Mineralnych (UTM FV07). Woskowe zabarwienie pojawia się następnie pomiędzy tymi liniami. Na boku odwłoka widać jeszcze ślady żółtych plamek nieprzykrytych przez woskowy, niebieski nalot. (foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Młody, jeszcze nieprzystępujący do kopulacji samiec, 5 czerwca 2011 r., Staw Grünfeld (UTM CA56) Katowice. (foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
21 czerwca 2008 roku nad Stawami Brustmana (UTM DC99) w Warszawie. Ten samiec już kopulował, czego dowodem są czarne rysy na bokach odwłoka wydrapane kolczastymi odnóżami samic. (foto Michał Kaczorowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
17 czerwca 2012 r. nad zalewem w Tuligłowach (UTM FB54) koło Krasnegostawu. Czoła tych ważek są jasne, oczy dojrzałych samców zielone, tułowie brązowe, z lekko oliwkowym odcieniem. Z boku tułowia nie występują wyraźne pasy barwne, co rózni te ważki od podobnych do nich Orthetrum albistylum. Niebieskie odwłoki zakończone są trzema czarnymi segmentami i czarnymi narządami analnymi.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na początku lipca 2006 r. fotografowałam samce lecichy pospolitej Otrhetrum cancellatum nad leśnym torfowiskiem położonym niedaleko mojej działki, w pobliżu rzeki Rządza i wsi Gęsianka (UTM FC49). Było ich tam bardzo wiele i prowadziły walki powietrzne z napastującymi je ważkami czteroplamymi Libellula quadrimaculata i miedziopiersiami metalicznymi Somatochlora metallica.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
U tego samca na pokrytym pudrowym, woskowym, niebieskim nalotem odwłoku pojawiły się już drobne rysy świadczące o tym, że brał on już udział w kopulacji i pokryte ostrymi szczecinkami odnóża samic zostawiły na nim swoje znaki.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Z czasem i górne powierzchnie tułowia pokrywają się woskowym nalotem. To zdjęcie robione w pierwszych dniach sierpnia 2006 r.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
To już dość zlatany osobnik sfotografowany w sierpniu 2006 r.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na przezroczystych skrzydłach widzimy czarne pterostigmy. Na powiększeniu możemy obejrzeć narządy analne z boku.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Leszek Bielecki fotografował w końcu lipca 2005 roku, dojrzałe samce siadające na wysypanej tłuczniem granitowym dróżce, prowadzącej do niewielkiego jeziorka, położonego między Brzegiem Dolnym a Wołowem (UTM XS18). Ważki były prawie niewidoczne na tle kamieni, ale płoszone przez zbliżającego się Leszka podfruwały parę metrów i znowu siadały na drodze. W ten sposób mógł je zlokalizować i zbliżać się do nich coraz ostrożniej.
(foto Leszek Bielecki) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa dojrzałego samca sfotografowanego w Kamieniołomie Tarnogórskim (UTM CA49) 8 czerwca 2023 r. Niebieskie oczy stykają się ze soba na niewielkim odcinku. Czoło wazki z wiekiem zaczyna ciemnieć.
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa i tułów tego samego samca widziane z boku. Na spodzie 2. segmentu odwloka widoczny jest wtórny aparat kopulacyjny.
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Samica | |
|
Samicę Orthetrum cancellatum spotkałam na naszej działce rekreacyjnej (UTM EC49). Po trzech dniach słoty, chłodu i wiatru 7 sierpnia 2005 r. po południu nareszcie wypogodziło się. Trawnik wyglądał żałośnie, było na nim kilkanaście dużych krecich kopców. Postanowiłam silnym strumieniem wody z węża ogrodowego spłukać to błocko z powrotem pod ziemię. Nie zawsze udaje się to za pierwszym razem, trzeba chwilę poczekać aż woda wsiąknie i wrócić do roboty. Właśnie w czasie takiej przerwy zauważyłam, że na mokrej ziemi usiadła ważka — była to całkiem nowa ważka nad naszym oczkiem wodnym.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Była ona spora, bo długości ponad 5 cm i rozpiętości skrzydeł około 8 cm. Niezbyt piękna, szarobeżowa z nieco ciemniejszym rysunkiem po bokach odwłoka.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Zupełnie nie bała się powolutku podsuwanej dłoni.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Po chwili sama weszła na moją rękę.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Mogłam się jej dokładnie przyjrzeć. To dojrzała samica. Ma piękne oliwkowozielone oczy, jasne, kremowe czoło, nadustek, wargę górną i wargi dolne. Bok tułowia jest szarozielonkawy, pozbawiony jakichkolwiek pasów barwnych. Ciemne szwy są ledwie widoczne. Skrzydła są przejrzyste, bezbarwne, czarno użyłkowane z wyjątkiem żyłki kostalnej i drobnych żyłek w strefie marginalnej każdego skrzydła. (foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Oczy stykają się na stosunkowo krótkim odcinku. Trójkąt potyliczny jest ciemny. Nogi czarne z szarymi smugami na udach.
(foto Ewa Miłaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa teneralnej samicy Orthetrum cancellatum. Barwy czoła i oczu są jeszcze bardzo jasne. Zdjęcie wykonano 18 maja 2023 r, na łąkach koło Jeziora Świerklaniec (UTM CA58).
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Powoli ważka wybarwia się. Zdjęcie wykonano 4 maja 2022 r, na łąkach koło Jeziora Świerklaniec (UTM CA58).
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tu widzimy tył głowy tej samej, młodej lecichy pospolitej. Skronie mają jaskrawe żółto-czarne pasy. Potylica jest żółta, szyja kremowa, niemal białe są też wyrostki blokujące głowę — o czym można przeczytac na stronie — Budowa ważki – głowa.
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Zachowania rozrodcze | |
|
Tandem Orthrtrum cancellatum nad stawem Górnik na Katowickim Giszowcu (UTM CA66) sfotografowany 6 czerwca 2018 r.
(foto Maria Wiszniowska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Bardzo ciekawe zdjęcie pary zrobił Szymon Bzoma 5 lipca 2009 roku w Wilkowiecku (UTM CB54), miejscowości położonej mniej więcej w połowie drogi z Częstochowy do Wielunia. Co mnie zainteresowało w tym zdjęciu? Samiec ma dopiero odrobinę niebieskiego, woskowego pudru na odwłoku — co świadczy tylko o tym, że to naprawdę młodzik. (foto Szymon Bzoma) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
To zdjęcie dojrzałej, kopulującej na gałązkach pary, zrobione zostało 3 czerwca 2011 roku w Mikorzynie (UTM CD10), w pow. konińskim, gm. Ślesin. (foto Miron Piątek) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
13 lipca 2011 r. w Zahajkach (UTM FC52) na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, Ten samiec najwyraźniej postanowił połączyć wspólną kolację ze śniadaniem. (foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
6 lipca 2014 r. Żwirownia w miejscowości Manasterzec (UTM EV98) koło Leska. Para podczas składania jaj — samiec cały czas lata nad samicą nadzorując tę czynność.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Larwa/wylinka | |
|
29 kwietnia 2010 r. otrzymałam od Piotra takie zdjęcie. Ta larwa jest zagrzebana w mule, widać to właśnie lubi.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta sama larwa po wypłukaniu, w kuwetce z czystą wodą. Długość ciała larwy O. cancellatum waha się w granicach 23–29 mm. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na zdjęciu obok widzimy przeobrażenie lecichy pospolitej Orthetrum cancellatum. Młodą ważkę z wylinką ciągle jeszcze łączą, oprócz uwięzionego odwłoka, widoczne tu dwie białe nitki. Są to wewnętrzne wyściółki większych przetchlinek, które także linieją podczas każdego takiego procesu. Na wylince widzimy obeschnięty muł, świadczy to o tym, że larwa ostatnio przebywała zagrzebana w mule. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta natomiast larwa żyła na dnie żwirowym i aby się przeobrazić wyszła z wody cała tym żwirem oblepiona.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Przeobrażenie sfotografowane dnia 10 maja 2018 roku koło wsi Kulczyn (UTM FB69) w woj. lubelskim, w pow. włodawskim, w gminie Hańsk.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta sama ważka, co wyżej 5 minut później. Już wyciągnęła odwłok z wylinki i odwróciła się głową do góry.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Kolejne zdjęcia przeobrażenia Orthetrum cancellatum obserwowanego 31 maja 2018 r. nad Stawem Brandka w Bytomiu (UTM CA48).
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Wylinka znaleziona 30 czerwca 2015 roku w Starym Toruniu (UTM CD37). Kolce grzbietowe występują na segmentach 3–5 lub 4–6, są niezbyt silnie rozwinięte, dość płaskie — zwłaszcza dwa ostatnie. Na zdjęciu widoczne kolce na segmentach 4–6.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Wylinka widziana z góry.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Piramida analna widziana z góry — jest długa i smukła.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Kształt głowy charakterystyczny dla Orthetrum. Boczne, widoczne tu krawędzie są do siebie równoległe.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Kształt głaszczków wargowych.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Galeria zdjęć |
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI.
Porównanie wszystkich lecich spotykanych w Polsce można obejrzeć na stronie: LECICHA ORTHETRUM. |