|
Występowanie
|
| |
|
Występowanie Sympetrum meridionale w Polsce — szkic sporządzony na podstawie Atlasu rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce
1 — zasięg stabilny
2 — obszar być może w trakcie kolonizacji
3 — stwierdzenia okresowe i efemeryczne
4 — obszar poza zasięgiem występowania
5 — punkt, w którym wykonano zdjęcia:
PBu — Paweł Buczyński — województwa: małopolskie, podkarpackie i lubelskie,
NK — Natalia Kolasińska — okolice Kalisza
PM — Piotr Mikołajczuk — okolice Międzyrzeca Podlaskiego
MM — Marek Miłkowski — Radom
MWi — Maria Wiszniowska — Katowice
MW — Michał Wolny — Jezioro Otmuchowskie w woj. opolskim
PŻ — Przemysław Żurawlew — pow. sieradzki i pow. pleszewski
|
| |
| |
|
Biotop
|
Szablaki Sympetrum meridionale obserwować można nad płytkimi, ciepłymi zbiornikami wodnymi, głównie antropogenicznymi, takimi jak żwirownie, piaskownie, glinianki i stawy. Wiąże się to przede wszystkim z poszukiwaniem ciepłych miejsc do rozrodu.
Jest to ważka z południa Europy, pojawiająca się w Polsce południowo-wschodniej, na Rzeszowszczyźnie, przedgórzu karpackim, Roztoczu, Lubelszczyźnie, czy Nizinie Sandomierskiej. Rzadko widujemy ją w dalej na północ wysuniętych punktach. Takim wysuniętym na północ miejscem była jednak nawet Mierzeja Wiślana. Ważka ta kolonizuje południową Wielkopolskę i w okolicach Pleszewa i Kalisza widywana jest nawet jesienią. Ostatnie ciepłe lata sprzyjają rozszerzaniu zasięgu występowania ważek południowych w naszym kraju, a więc nawet takie spotkania, jak to w Międzyrzecu Podlaskim — w Polsce wschodniej, na zimnym Podlasiu — stały się możliwe.
|
| |
| |
|
Samiec
|
| |
|
12 sierpnia 2007 r. przy brzegu międzyrzeckiej żwirowni Piotr obserwował różne ważki. Wśród wielu szablaków ten jeden wyraźnie się wyróżnia. Jest czerwony i wyraźnie mniejszy od innych. To sprawiło, że Piotr postanowił zrobić mu serię zdjęć, aby móc obejrzeć je w powiększeniu.
Wszystkie te zdjęcia zrobił samcowi siedzącemu na tym samym suchym patyku, który najwyraźniej obrał sobie za punkt do relaksu, bo samce Sympetrum meridionale nie wykazują zachowań terytorialnych. Mają natomiast tendencje do migrowania na coraz to nowe obszary.
Szablak ten ma jednolity, pozbawiony szwów tułów o dość jasnej barwie. Jego nogi są czarne z wyraźnym żółtym pasem. Pterostigmy czerwonawe i duże.
(foto Piotr Mikołajczuk)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Na odwłoku nie ma żadnych czarnych plamek ani trójkącików.
(foto Piotr Mikołajczuk)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Szew między czołem a okiem jest bardzo krótki i mało widoczny.
(foto Piotr Mikołajczuk)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Teneralny samiec sfotografowany 24 lipca 2017 roku nad stawem Górnik na katowickim Giszowcu. Wyraźny dowód na to, że zbiornik ten został już wcześniej skolonizowany.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
30 lipca 2017 roku (również na Giszowcu), młody samiec dopiero zaczyna się wybrawiać.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
U tego samca napotkanego 26 sierpnia 2017 r. wybarwianie jest na znacznie wyższym stopniu zaawansowania.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
30 sierpnia 2017 r. to już dojrzały samiec.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
1 września 2017 r. samce Sympetrum meridionale nad stawem Górnik na Giszowcu były już jaskrawoczerwone.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
12 sierpnia 2010 r. szablaki południowe Sympetrum meridionale fotografował w okolicach Proboszczowic w zachodniej części woj. łódzkiego Przemek Żurawlew.
Widzimy samca z jasno brązowymi bokami tułowia bez żadnych widocznych zaciemnień wzdłuż szwów.
(foto Przemysław Żurawlew)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Szablak ten charakteryzuje się też szerokimi żółtymi pasami na nogach, które powodują, że widzimy przewagę koloru żółtego nad czarnym.
(foto Przemysław Żurawlew)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Narządy analne są żółte, na bokach odwłoka występują zaledwie cieniutkie czarne linie.
(foto Przemysław Żurawlew)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Szew między czołem a okiem jest bardzo krótki, cała twarz ważki jasna, a pod drugim segmentem odwłoka widzimy bardzo charakterystyczny kształt wórnego aparatu kopulacyjnego.
(foto Przemysław Żurawlew)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Na innym zdjęciu zbliżenie wórnego aparatu kopulacyjnego.
(foto Przemysław Żurawlew)
|
| |
|
Tu jeszcze raz szew między czołem a okiem w zbliżeniu.
(foto Przemysław Żurawlew)
|
| |
| |
|
Samica
|
| |
|
Samicę fotografował Przemek Żurawlew 17 sierpnia 2010 r. na skraju młodnika sosnowego, na brzegu lasu koło Kaźmierki Starej (UTM XT96) w powiecie pleszewskim. Samica jest piaskowobeżowa, w odróżnieniu od samca ma delikatne znaki na wierzchu i bokach odwłoka. Szwy na tułowiu — podobnie, jak u samca — niemal niewidoczne.
(foto Przemysław Żurawlew)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Głowa samicy też ma niemal niewidoczny szew między okiem a czołem.
(foto Przemysław Żurawlew)
|
| |
|
Głowa i skrzydła samicy sfotografowanej nad stawem Górnk na katowickim Giszowcu dnia 25 września 2018 r. Widzimy tu charakterystyczne, duże, obwiedzione ciemną linią, jasne pterostigmy.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Płytka zakrywająca ujście narządów płciowych samicy jest ciaśniej przyciśnięta do odwłoka niż u innych gatunków i ledwo widoczna z boku.
(foto Przemysław Żurawlew)
|
| |
|
Zdjęcie zostało zrobione 20 września 2010 r. nad małym stawkiem na terenie ogrodków działkowych pod Kaliszem. Jest to jedno z późniejszych stwierdzeń Sympetrum meridionale — choć nie rekordowe, bo takie miało miejsce aż 9 listopada 2008 r. — patrz: Żurawlew P., Pawlak S., Dolata P. T., 2010 — Dane o występowaniu szablaka południowego Sympetrum meridionale (Sélys, 1841) i szablaka przepasanego S. pedemontanum (O. F. Müller in Allioni, 1766) w Południowej Wielkopolsce i na ziemi wieluńskiej. Odonatrix 6(1).
(foto Natalia Kolasińska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
| |
|
Zachowania rozrodcze
|
| |
|
17 września 2015 roku w miejscowości Wilamowa nad Zbiornikiem Otmuchowskim. Piękne zdjęcie kopulującej pary Sympetrum meridionale.
(foto Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Para napotkana 30 lipca nad stawem Górnik w Katowicach. Na skrzydłach samca obserwujemy liczne pasożytujące roztocza — wodopójki Hydracarina, samica ma tu tylko jednego takiego „pasażera na gapę”.
(foto Maria Wiszniowska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
| |
