Do opisania specyfiki omawianego obszaru położonego w Lasach Panewnickich na terenie Rudy Śląskiej (UTM CA56) posłużę się fragmentami reportażu Tomasza Dębca z października 2013 roku zamieszczonego w miesięczniku Głos Lasu.

„Dziś problemy z zanieczyszczeniem powietrza leśnicy z Katowic mają za sobą. Nie znaczy to jednak, że uciążliwości związane z przemysłem zniknęły. Teraz przyczyna największych problemów nie pochodzi z góry, a z dołu… Mowa oczywiście o osiadaniu terenów znajdujących się nad wyrobiskami, jakie powstaje w wyniku działania kopalń węgla kamiennego. Szkód tego typu nie da się przewidzieć, czasami nawet — jeśli rzędne terenu nieco się obniżą — trudno je jednoznacznie stwierdzić. W miarę pogłębiania się szkody teren zaczyna się zabagniać, często poziom gruntu obniża się na tyle, że pojawia się woda. W kontekście bioróżnorodności, tak drastyczna zmiana w środowisku naturalnym może nieść za sobą pozytywne skutki. Powstała niecka z wodą to przecież dodatkowe miejsce wodopoju dla zwierząt, nowe środowisko życia dla gatunków roślin i zwierząt z wodą związanych. Problemem może jednak skala zjawiska. W przypadku intensywnej eksploatacji, kiedy teren obniża się o kilkanaście i więcej metrów, zalana wodą niecka może mieć powierzchnię nawet 20 ha. Wówczas znacząco ubywa żywych drzewostanów. Przykładem największej tego typu szkody na terenie Nadleśnictwa Katowice jest zapadlisko nad kopalnią Śląsk gdzie doszło do obniżenia terenu o ponad 30 m. Sytuacja się jeszcze tam nie ustabilizowała, trwa eksploatacja, teren ciągle pracuje. Dziś lustro wody ma tu 20 ha, ale był czas, kiedy jego powierzchnia wynosiła 30 ha. Zgodnie z prawem szkodę ma naprawić ten, kto ją spowodował, ale przyroda nie znosi pustki i sama, jeśli można tak to ująć, bierze się do roboty. Mogą się tam pojawić nawet gatunki chronione. Dochodzi wówczas do sprzeczności prawa. Według jednych przepisów należy przywrócić pierwotny stan środowiska w danym miejscu, z kolei według innych trzeba chronić cenne gatunki, które się tam wprowadziły po zaistnieniu odpowiednich warunków do życia. Ostateczną decyzję podejmuje starosta lub prezydent miasta, ale zasadniczo kierunek rekultywacji dla gruntów leśnych może przewidywać tylko przywrócenie stanu poprzedniego. Jednocześnie jak podkreślają leśnicy z Nadleśnictwa Katowice, każdy przypadek jest inny, wymaga indywidualnej analizy, po to, aby móc nie tylko naprawić powstałą szkodę, ale też wzbogacić ekosystem leśny.”

POWRÓT

Ważki Rudy Śląskiej

Zdjęcia:	Krzysztof Przondziono polska.e-mapa.net
Badania terenowe:	Piotr Cuber, Bogusława Jankowska Alicja Miszta Krzysztof Przondziono
Tekst:	Krzysztof Przondziono
Koordynacja:	Ewa Miłaczewska
© Ewa Miłaczewska