|
To opracowanie ma na celu wykazanie cech wspólnych rodzaju oczobarwnica Erythromma, a także najważniejszych różnic, występujących u trzech spotykanych w Polsce gatunków należących do tego rodzaju.
| |
|
|
|
|
|
| Rodzina |
Łątkowate Coenagrionidae |
| |
Rodzaj |
Oczobarwnica Erythromma |
| |
|
Gatunki |
Oczobarwnica większa Erythromma najas
— występuje pospolicie w całej Polsce z wyjątkiem obszarów górskich powyżej 500 m. Lubi wody stojące: stawy, jeziora — raczej duże zbiorniki, oraz wody wolno płynące takie, jak np. kanały melioracyjne. Istotne dla nich jest występowanie roślin z pływającymi liśćmi, jak np. grzybienie, grążele i rdestnice, na których lubią siadać zwłaszcza samce.
|
| |
|
Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum
— w przeszłości gatunek występujący w południowej części Polski Niżowej. Obecnie rozszerza swój zasięg ku północy, lecz w szerokim pasie na północy (woj, pomorsko-kujawskie i zachodniopomorskie) występowanie tej ważki nie jest dostatecznie udokumentowane. W górach nie występuje, najwyższe występowanie stwierdzono na wysokości 560 m. Lubi wody stojące: stawy i jeziora zasobne w substancje odżywcze z dużą ilością roślinności zanurzonej, okresowo wynurzającej się, takiej jak rogatek Ceratophyllum i wywłócznik Myriophyllum.
|
| |
|
Oczobarwnica (łątka) jeziorna Erythromma lindenii
— jest ciepłolubną ważką występującą głównie w rejonie śródziemnomorskim. Nasze środkowozachodnie obszary kraju są połączone z głównym obszarem występowania poprzez obszar Niemiec, a bezpośrednio przez obszar Brandenburgii. Wydaje się, że jest to północno-wschodni skraj obszaru występowania tej ważki. E. lindenii lubi jeziora z dobrze natlenioną wodą koniecznie z wylegającymi na powierzchnię roślinami zanurzonymi, jak moczarka kanadyjska Elodea canadensis, rogatek sztywny Ceratophyllum demersum, wywłócznik, rdestnice, ramienice. Czasem E. lindenii występuje też nad wodami wolnopłynącymi, np. kanałami międzyjeziornymi.
|
|
|
Tekst i tablica poglądowa:
|
Ewa Miłaczewska
|
|
Zdjęcia:
|
Jolanta Kowalska
Andrzej Kucharski
Piotr Mikołajczuk
Katarzyna Przondziono
Krzysztof Przondziono
Anna Rychła
Michał Wolny
|
|
© Ewa Miłaczewska
|
|
| |
|
Różnice
|
Poniższa ilustracja pokazuje cechy charakterystyczne widoczne na głowach, tułowiach i odwłokach trzech spotykanych w Polsce gatunkow należących do rodzaju Erythromma.
Obok zdecydowanie podobnych E. najas i E. viridulum widzimy tu bardzo się od nich różniącą E. lindenii. Widzimy, że jest to ważka wśród oczobarwnic wyjątkowa — jest w ubarwieniu podobna do łątek i dawniej (na podstawie zewnętrznego podobieństwa) po polsku nazywana łątką jeziorną. Zaliczana była jeszcze niedawno do rodzaju Cercion i tak ją opisywał w 1999 r w swej pracy doktorskiej — „Występowanie i wybrane aspekty biologii Cercion lindenii (Selys, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) w Polsce” Rafał Bernard.
|
| |
|
Cechy charakterystyczne widoczne u samców:
E. najas: oczy czerwone, boki tułowia niebieskie, wierzch tułowia i odwłoka ciemny z brązowym metalicznym połyskiem, segmenty 9 i 10 niebieskie.
E. viridulum: oczy czerwone, boki tułowia niebieskie, wierzch tułowia i odwłoka ciemny z brązowym metalicznym połyskiem, segmenty 9 i 10 niebieskie, boki segmentu 8 niebieskie.
E. lindenii: oczy niebieskie, tułów w niebiesko-czarne pasy, odwłok niebiesko-czarny. Na drugim segmencie występuje czarna plamka w kształcie pucharu zajmująca całą długość tego segmentu. Lancetowato zakończone czarne plamy na niebieskim tle występują na segmentach S3-S6. Segmenty 7 i 8 są całkowicie czarne. Segment 9 jest całkowicie niebieski, a segment 10 czarno-niebieski.
(foto: Jolanta Kowalska, Andrzej Kucharski, Piotr Mikołajczuk, Krzysztof Przondziono, Michał Wolny)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
|
Cechy charakterystyczne widoczne u samic:
E. najas: oczy pomarańczowe, boki tułowia zielone, wierzch tułowia i odwłoka ciemny z brązowym metalicznym połyskiem, między ostatnimi segmentami odwłoka paski niebieskie.
E. viridulum: oczy zielono-brązowe, boki tułowia niebieskie, wierzch tułowia i odwłoka ciemny z brązowym metalicznym połyskiem, na segmentach 9 i 10 niebieskie plamki na bokach.
E. lindenii: oczy zielone, tułów zielono czarny w pasy, odwłok z wierzchu ciemny, na spodzie jasnozielony z tym, że na segmentach 3-6 występuje na bokach barwa niebieska.
(foto: Jolanta Kowalska, Piotr Mikołajczuk, Anna Rychła)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
| |
| |
