KATOWICE

Staw Bolina





Staw Bolina (UTM CA66) to czwarty z kolei staw, po stawie Barbara, Janina i Małgorzata, na rzece Bolina Zachodnia zlokalizowany pomiędzy Giszowcem a Janowem. Staw Bolina powstał w latach, 50. XX wieku jako zbiornik techniczny. Przez pewien czas wykorzystywany był, jako przystań kajakowa w ramach powstałego z inicjatywy pobliskiej kopalni Wieczorek ośrodka rekreacyjnego Bolina. W późniejszych latach z powodu szkód górniczych ośrodek uległ degradacji a staw rozlał się w wyniku osiadania terenu. Do kształtu przed osiadaniem po wykonaniu prac naprawczych staw wrócił w 1996 roku. Pobliski teren rekreacyjny zrewitalizowano dopiero 10 lat później.

POWRÓT
Ważki Katowic

Zdjęcia: Katarzyna Przondziono
Krzysztof Przondziono
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Krzysztof Przondziono
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Saw Bolina znajduje się na północ od ulicy Mysłowickiej koło Parku Bolina
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Na wschód od Stawu Bolina, na lewym brzegu zdjęcia satelitarnego widoczne zbiorniki nieczynnej już oczyszczalni ścieków, na mapie jeszcze wypełnione wodą, a na zdjęciu już suche.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Potok Bolina Zachodnia tuż przed ujściem do Stawu Bolina.
(foto Katarzyna Przondziono)
Widok w kierunku południowym. Za pasem zieleni widoczny peryferyjny szyb Roździeński kopalni Wieczorek.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Od strony południowo–zachodniej, na odcinku pomiędzy stawem Janina i Bolina jakość wody ulega znacznemu pogorszeniu.
(foto Katarzyna Przondziono)
O jakości wody w tym miejscu najlepiej świadczyć może całkowity brak wędkarzy, oraz niewyczuwalny na zdjęciu zapach.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
18 września 2012 r. — powierzchnia Stawu Bolina porośnięta rzęsą, świadczy to o urodzajności wody. Jednocześnie obecność rzęsy przyczynia się do oczyszczenia zbiornika, bo rzęsa wbudowuje w swój organizm zanieczyszcznia i jednocześnie produkuje tlen wskutek fotosyntezy. Niestety działa to tylko w ciepłym okresie roku.
(foto Katarzyna Przondziono)
Kilkanaście metrów po opuszczeniu stawu Bolina Zachodnia łączy się z Boliną Południową. Wody Boliny Zachodniej są czarne i prawie gęste od zawartego w niej pyłu węglowego, który powoli osadza się na dnie i brzegach jej koryta.
(foto Katarzyna Przondziono)

Od ostatniej wizyty w tym miejscu w roku 2012 minęło 6 lat. W tym czasie w związku z przebudową kanalizacji uległa likwidacji oczyszczalnia Giszowiec, która niby oczyszczone ścieki spuszczała do stawu Bolina. Mimo że woda przepływała przedtem jeszcze przez jeden zbiornik gęsto porośnięty szuwarem pałki szerokolistnej to w całej okolicy unosiły się niemiłe zapachy, a woda była mętna. Obecnie zapachy nie są już wyczuwalne, a woda nieco czyściejsza. Już w części porośniętej szuwarem spotkać można ważki płaskobrzuche nad samym zaś stawem pojawiły się husarze Anax imperator i Anax parthenope. Zjawił się również samiec żagnicy rudej Aeshna isoceles. Na znajdującym się tuż po północnej stronie strumieniu łunice czerwone Pyrrhosoma nymphula. Najwięcej jednak zmian zaszło nad samą Boliną na całym skontrolowanym odcinku od połączenia Boliny Zachodniej z Południową do końca placu zabaw, który z nią graniczy. Na całym tym odcinku pełno było lecich pospolitych Orthetrum cancellatum rywalizujących o miejsce z samcami ważek płaskobrzuchych Libellula depressa. Zaobserwowano również przelot husarza władcy, lot patrolowy żagnicy rudej oraz odpoczywającego na przybrzeżnej roślinie samca świtezianki błyszczącej Calopteryx splendens.
   
 
Widok na staw i jedną ze studzienek nowego kolektora ściekowego, dzięki któremu znacznie polepszyła się jakość wody w stawie.
(foto Krzysztof Przondziono)
Na progu przepustu przelewająca się woda na oko wygląda na czystą.
(foto Krzysztof Przondziono)
 
 
Odcinek rzeki Boliny na wysokości ośrodka rekreacyjnego. Widoczne ławice mają kolor brązowy. Znikły całe pokłady mułu węglowego które zalegały tu sześć lat temu.
(foto Krzysztof Przondziono)
O każde takie stanowisko obserwacyjne ważki musiały stoczyć prawdziwą bitwę.
Przez dziesięciocentymetrową warstwę wody widać dno, które sześć lat temu było zupełnie niewidoczne.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Ważki zarejestrowane w okolicach Stawu Bolina
(14 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula
Pióronóg zwyczajny Platycnemis pennipes
Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta
Żagnica ruda Aeshna isoceles
Husarz władca Anax imperator
Husarz ciemny Anax parthenope
Ważka płaskobrzucha Libellula depressa
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum

 
Obserwacje

Świtezianka błyszcząca
Calopteryx splendens
Jeden samiec nad rzeką w 2018 r..
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Liczne samce i samice, kilka tandemów, obserwowane w 2012 r.
 
Nimfa stawowa
Enallagma cyathigerum
Liczne samce i samice, kopulujące pary, obserwowane w 2012 r.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Liczne samce i samice, tandemy, obserwowane w 2012 r.
 
Łunica czerwona
Pyrrhosoma nymphula
Liczne w 2012 r., a w 2018 r. tylko 1 samiec nad ciekiem tuż obok stawu.
 
Pióronóg zwyczajny
Platycnemis pennipes
Kilkanaście w 2018 r. Samce, samice, kopulacje.
 
Żagnica jesienna
Aeshna mixta
Pojedynczy samiec na torowisku i dwa opodal połączenia Boliny Zachodniej z Południową w 2012 r.
 
Żagnica ruda
Aeshna isoceles
Jeden samiec nad stawem i jeden samiec nad rzeką w 2018r.
 
Husarz władca
Anax imperator
Dwa patrolujące samce nad stawem i 1 nad rzeką w 2018r.
 
Husarz ciemny
Anax parthenope
Dwa patrolujące samce nad stawem w 2018r.
 
Ważka płaskobrzucha
Libellula depressa
W 2018r dwa samce w rejonie pomiędzy oczyszczalnią a stawem, bardzo liczna nad rzeką. Samce, samice, kopulacje i  składanie jaj.
 
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum
Bardzo liczna nad stawem i rzeką. Samce, samice, kopulacje i  składanie jaj. Obserwowana w 2012 r. i 2018 r.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
18 września 2012 r. Liczne wygrzewające się na kamieniach osobniki obu płci nad stawem i na międzytorzu na południe od stawu.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
18 września 2012 r. Liczne wygrzewające się na kamieniach osobniki obu płci nad stawem i na międzytorzu na południe od stawu.