wazki_ischnura

Tężnica Ischnura

To opracowanie ma na celu wykazanie cech wspólnych rodzaju tężnica Ischnura, ale przede wszystkim najważniejszych różnic, występujących u dwóch spotykanych w Polsce gatunków należących do tego rodzaju.


Rodzina			Łątkowate Coenagrionidae
	Rodzaj			Tężnica Ischnura
		Gatunki			Tężnica wytworna Ischnura elegans Związana z z wszelkiego typu wodami w całym kraju do 1226 m n.p.m.
		Gatunki			Tężnica mała Ischnura pumilio Występuje w wodach w pierwszym stadium sukcesji do wysokości 920 m n.p.m.

NA SKRÓTY

Biotop

Cechy wspólne

Różnice

Tekst i tablice poglądowe: Ewa Miłaczewska

Zdjęcia: Piotr Mikołajczuk
Jarosław Wenta
Przemysław Żurawlew

© Ewa Miłaczewska

Biotop
Ischnura elegans zasiedla wody wszelkiego typu unikając jedynie wód zdecydowanie kwaśnych i szybko płynących, nie unika nawet wód o niewielkim zasoleniu. Ischnura pumilio ma zdecydowanie inne wymagania. Kolonizuje wody ubogie w roślinność i w miarę ich zarastania przenosi się na nowe miejsca. Ma duże skłonności nomadyczne i zwykle nie zagrzewa miejsca zbyt długo.

	Ischnura elegans obserwowano nad brzegami dużej żwirowni w Międzyrzecu Podlaskim. (foto Piotr Mikołajczuk)

	Ischnura pumilio widziano też nad czyszczonym mechanicznie śródłąkowym rowem melioracyjnym w powiecie pleszewskim. (foto Przemysław Żurawlew)

Cechy wspólne
Obie tężnice charakteryzują się tym, że młode samce są zielone i z wiekiem stają się niebieskie. Natomiast samice u obu gatunków wykazują większe zróżnicowanie.

	U samic tężnic wytwornych mamy do czynienia aż z pięcioma wariantami barwnymi, co szczegółowo jest omówione na stronie Ischnura elegans. (foto Piotr Mikołajczuk)

	Natomiast samice tężnic małych występują tylko w trzech formach barwnych, co można obejrzeć na stronie Ischnura pumilio. (foto Piotr Mikołajczuk)

Różnice
Poniższa ilustracja pokazuje najłatwiejszą do obserwowania różnicę między Ischnura elegans i Ischnura pumilio. Są to jasne plamki na końcowych segmentach czarnych z wierzchu odwłoków.

	Ischnura elegans Obserwujemy u tej ważki całkowicie niebieski (lub inny barwny u samic) segment 8 odwłoka. W widoku z góry tylko ten segment jest innej niż czarna barwy. W widoku z boku inna niż czarna barwa występuje na bokach 7 i 9 segmentu. Istotne jest to, że u samic wygląda to tak samo, jak u samców. Ischnura pumilio U tej ważki całkowicie niebieskie (lub u samic innej barwy) są część ósmego i dziewiąty segment odwłoka, ale wyłącznie u samców. Z boku na wszystkich pozostałych segmentach widzimy większe, lub mniejsze ślady koloru innego niż czarny. U samic wierzch odwłoka jest w całości czarny. Boki i spód odwłoka mają tę samą barwę co tułów. (foto Piotr Mikołajczuk i Przemysław Żurawlew)

	Samicę Ischnura elegans f. rufescens o różowo-czarnym zabarwieniu tułowia od pomarańczowej Ischnura pumilio f. aurantiaca odróżnić można nie tylko po głównej cesze charakterystycznej — czyli obecności, lub braku barwnego segmentu 8 na czarnym wierzchu odwłoka. Widzimy tu, że oczy i tył głowy Ischnura elegans są ciemne, a za oczami występują wyodrębnione plamki. U Ischnura pumilio oczy i tył głowy są równie pomarańczowe, jak tułów, a plamki za oczami nie są wyraźnie wyodrębnione i zlewają się z tyłem głowy. (foto Piotr Mikołajczuk)

	U samic innych form barwnych oprócz omówionych wyżej różnic widocznych na odwłoku istnieje jeszcze inna cecha odróżniająca. Mianowicie u Ischnura pumilio (formy niebieskiej i zielonej) na boku tułowia widzimy tylko ciemniejszy szew humeralny (patrz — Budowa ważki). Natomiast u Ischnura elegans (formy fioletowej, niebieskiej i zielonej) wzdłuż tego szwu występuje czarna linia z ząbkiem. U samców, które są niebieskie, lub w młodości zielone — ten czarny pasek występuje zawsze i u obu gatunków. (foto Jarosław Wenta i Piotr Mikołajczuk)

Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI.