|
Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
|
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
| Lecicha Orthetrum |
|
To opracowanie ma na celu wykazanie cech wspólnych rodzaju lecicha Orthetrum i zasadniczych różnic, występujących u czterech spotykanych w Polsce gatunków należących do tego rodzaju.
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cechy wspólne | |
|
Wszystkie samce lecich Orthetrum mają odwłoki pokryte woskowym nalotem, który — mimo, że sam jest biały, wskutek załamania i interferencji świała powoduje wrażenie niebieskiego zabarwienia. Odwłoki samic są piaskowe, żółtawe, z wiekiem szarzejące i brązowiejące z ciemnym rysunkiem. Skrzydła samców wszystkich lecich są bezbarwne, przezroczyste; u samic mogą w przednich partiach występować słabe zażółcenia. Żyłki skrzydeł przeważnie czarne, w strefie marginalnej żółtawe. Narządy analne u całego rodzaju i obu płci są krótkie i proste, lecz o różnym zabarwieniu. Samce patrolują swe terytoria w locie wzdłuż brzegów. Często robią to gromadnie nie wykazując wobec konkurentów tak dużej agresywności, jak — należące do tej samej rodziny Libellulidae — ważki Libellulae. Związane są, z wyjątkiem lecichy pospolitej Orthetrum cancellatum z południowymi obszarami Europy i dopiero w ostatnich, cieplejszych latach zasięg ich przesuwa się stale ku północy naszego kraju. |
|
| Różnice | |
|
Zmienność ubarwienia przez całe życie ważki i pojawianie się u samców niebieskiego nalotu nie tylko na odwłoku może dla osób niewprawnych być mylące. Należy analizować wszystkie cechy różniące gatunki, ponieważ trudne może być czasami odróżnienie samca starszego — należącego do jednego gatunku, od samca młodszego innego gatunku.
Tułów Orthetrum cancellatum — za młodu jasnobrązowooliwkowy, bez wyraźnych pasów innego koloru, u starych okazów szarobrązowy, często u starszych samców jest pokryty woskowym pudrem takim, jaki występuje na odwłoku. Orthetrum albistylum — ma tułów podobny jak wyżej, ale z jaśniejszymi pasami po bokach, pasy te u samców są białoniebieskawe, u samic żółtawe. Orthetrum coerulescens — tułów samców brązowy z jasnymi pasami na górnej powierzchni i dwoma jasnymi pasami po bokach, z wiekiem pokrywa się szaro-niebieskim nalotem woskowym. Tułów samic piaskowy z jaśniejszymi pasami na grzbiecie, bez pasów na bokach. Orthetrum brunneum — tułów samców całkowicie niebieski, pokryty nalotem woskowym. Tułów samic piaskowy. U obu płci nie występują żadne pasy barwne. Głowa Orthetrum cancellatum — ma jasne kremowe czoło, wargi i nadustek. Oczy są zielone, u samic jaśniejsze — oliwkowozielone. Orthetrum albistylum — ma czoło białawe, reszta twarzy w tym samym kolorze. Oczy niebieskozielone, u samic oliwkowozielone. Orthetrum coerulescens — ma czoło jasnobrązowe, reszta twarzy w tym samym kolorze, twarz nigdy nie jest niebieskawa. Twarze samic są piaskowożółte. Oczy samców ciemnoniebieskie, u samic jasnoniebieskie. Orthetrum brunneum — czoło i oczy u samców są niebieskie. U samic czoło ma kolor piaskowy. Oczy samic są beżowozielonkawe. |
|
|
Odwłok Orthetrum cancellatum — u samców niebieski z trzema ostatnimi segmentami czarnymi. U samic żółty do szarobeżowego, ciemniejący z wiekiem, z dwiema falistymi, czarnymi liniami po bokach. Narządy analne u obu płci czarne. Za młodu odwłoki samców są ubarwione tak samo jak samic, często u młodych, ale już niebieskich samców na bokach odwłoka widać jeszcze żółte plamki. Orthetrum albistylum — u samców tułów podobny jak wyżej lecz jaśniejszy, kredowo-niebieski. U samic jeszcze bardziej podobny. Narządy obu płci białe, u samic biały również ostatni segment odwłoka. Za młodu odwłoki samców są ubarwione tak samo jak samic. U młodych, ale już niebieskich samców na bokach odwłoka widać często białe plamki. Orthetrum coerulescens — odwłok naszej najmniejszej lecichy jest u samców jednolicie niebieski z niebieskimi narządami analnymi, za młodu żółty z czarnymi bokami i żółtymi narządami analnymi. Odwłoki samic są piaskowożółte z cienką czarną linią wzdłuż osi i krótkimi, poprzecznymi do niej kreseczkami na końcu każdego segmentu. Narządy analne samic są żółte. Orthetrum brunneum — odwłok samców całkowicie niebieski, narządy analne niebieskie. Tułów samic piaskowożółty z ciemną linią wzdłuż osi, ciemnymi kropeczkami po obu jej stronach, na końcu każdego segmentu. Tylna granica segmentów podkreślona cienką pomarańczową linią. Od segmentu 8 począwszy — segmenty wypukłe od spodu. (foto: Piotr Cuber, Piotr Mikołajczuk, Ewa Milaczewska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Nie posiadam w swojej kolekcji fotografii samicy O. coerulescens w takim ujęciu i pokazany tu odwłok jest fragmentem zdjęcia z internetu, ze strony www.brocross.com/dfly/species/coerul.htm | |
|
Na tym fragmencie zdjęcia Orthetrum brunneum pozwoliłam sobie zaznaczyć kołem i przyciemnić kontury komórek w obszarze między żyłkami radialnymi (Rs i Rspl), gdzie występuje ich podwójny rząd. Podobna, również niebieska i również rzadka, lecicha mała O. coerulescens, ma tym miejscu pojedynczy rząd komórek. Jest to decydująca cecha przy odróżnianiu tych dwóch podobnych lecich, jeśli inne zawodzą.
(foto Ewelina M.) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI. |