Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
Szafranka czerwona
Crocothemis erythraea |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Samiec | |
Bardzo młody samiec sfotografowany 17 czerwca 2019 r. w Murckach na obszarze dawnego basenu kąpielowego (UTM CA 56).
(foto Maria Wiszniowska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ten sam samiec sfotografowany od strony grzbietowej. Na jego ciele ne ma jeszcze nawet śladu koloru czerwonego, jest całe żółte.
(foto Maria Wiszniowska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Młody samiec sfotografowany 14 lipca 2011 r. nad stawem Grünfeld w Katowicach. Jego ciało dopiero zaczyna nabierać czerwonej barwy. Żyłki skrzydeł też są jeszcze bursztynowe.
(foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samiec spotkany 13 czerwca 2019 r. nad stawem Grünfeld w Katowicach. To już prawie całkiem wybarwiony młodzik. Ten smiec „urodził się” nieco nieszczęśliwie — podczas przeobrażenia lewe tylne skrzydło zosało zdeformowane.
(foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Młody samiec, ten sam co na zdjęciu wyżej. Wybarwianie ciała zbliża się do końca, żółte pozostały tylko nogi, półokrągłe plamki na bokach segmentów odwłoka i narządy analne.
(foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Dojrzały samiec Crocothemis erythraea na tle zielonych liści pałki szerokolistnej Typha latifolia. Wydaje się, że nic już nie może być bardziej czerwone niż jego odwłok. Zdjecie zrobione 31 lipca 2008 roku glinianki w Kwileniu.
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Crocothemis erythraea jest ważką podobną do szablaka, ale nieco większą, a odwłok jej jest znacznie w porównaniu z odwłokiem szablaka szerszy i bardziej spłaszczony.
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Czerwony jest nie tylko odwłok samca Crocothemis erythraea, ale i jego tułów, głowa (oczy i czoło), nogi i część żyłek w skrzydłach. Skrzydła, zwłaszcza tylne, mają widoczne u nasady spore bursztynowe zażółcenia. Pterostigmy są beżowe z ciemną obwódką. (10 czerwca 2008 r.)
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Odwłok samca jest całkowicie czerwony, bez czarnych plamek, tułów też jest czerwony. Czerwone są również narządy analne samców tej ważki. (18 lipca 2008 r.)
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Crocothemis erythraea często siada ze skrzydłami skierowanymi do przodu. To poza, którą przyjmują ważki, którym jest chłodno — otulają się wówczas skrzydłami jak szalem. Zdjęcie zrobione zostało 18 czerwca 2008 roku nad glinianką koło Kowalewa. Tu wyraźnie widzimy, że odwłok samca szafranki czerwonej nie ma żadnych przewężeń, jak odwłoki większości dość podobnych do niej szablaków.
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tego samca sfotografował Piotr Mikołajczuk w Międzyrzecu Podlaskim latem 2010 r. Miejsce obserwacji jest położone w zdecydowanie chłodniejszej, północno-wschodniej części obszaru występowania tej ważki w Polsce.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
3 sierpnia 2015 r. żwirownia w Uhercach Mineralnych, woj. podkarpackie — głowa C. erythraea widziana z boku. Czasami daje się zauważyć niebieski błysk w oku — tu i na zdjęciu powyżej.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
2 sierpnia 2015 r. żwirownia w Dobrej pow. sanocki, woj. podkarpackie — głowa i przedplecze Crocothemis erythraea.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
Crocothemis erythraea ma jaskrawoczerwone czoło z charakterystyczną, głęboką bruzdą.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
Crocothemis erythraea głowa samca en face.
(foto Robert Łuczak) |
|
Prawa para skrzydeł samca Crocothemis erythraea.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Koniec odwłoka Crocothemis erythraea z czerwonymi, prostymi, dosyć krótkimi narządami analnymi. Zdjęcie wykonano 31 sierpnia 2012 r. w Uhercach Mineralnych.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Pierwotny aparat kopulacyjny. Zdjęcie wykonano 2 sierpnia 2015 r. w żwirowni w Dobrej pow. sanocki, woj. podkarpackie.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
Wtórny aparat kopulacyjny. Zdjęcie wykonano 3 sierpnia 2015 r. w żwirowni w Uhercach Mineralnych, woj. podkarpackie.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
18 czerwca 2008 roku nad glinianką koło Kowalewa — dojrzały samiec. Widzimy tu czerwone czoło, oczy i nogi. Cały tułów jest ciemnoczerwony, nie widzimy na nim szwów, ani pasów innego koloru. Można przyjąć, że całe ciała szafranek mają jeden kolor w różnych odcieniach — z wyjątkiem skrzydeł — ciała dojrzałych samców są czerwone, ciała samic i młodych samców zółtobrązowe.
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samica | |
Samica w podobnej pozycji, jak samiec na ostatnim zdjęciu, także trzymana za skrzydła. Ciało samicy jest brązowożółte, takie same są nogi i czoło. Natomiast oczy samic są opalizujące, beżowo-niebieskie. Bursztynowe plamy na skrzydłach takie same, jak u samców. Żyłki skrzydeł są bursztynowożółte.
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Młodziutka samica sfotografowana nad śródłąkową torfianką koło wsi Kępa koło Lichenia (UTM CC19) w pow. konińskim, woj. wielkopolskim. Wieś znajduje się między jeziorami Pątnowskim i Licheńskim. Autor zdjęcia obserwował: 27 maja 2017 roku jednego teneralnego osobnika, a 3 czerwca 8 młodych ważek, w tym przedstawioną obok samicę. Jest to dość wczesny wylot Crocothemis erythraea. (foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Młoda samica sfotografowana we wsi Kłoda Mała woj. lubelskie, gm. Kurów, w dniu 11 maja 2018 roku. Rok 2018 to rok bardzo wczesnych wylotów wszystkich kolejnych gatunków.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Zdjęcie tej młodej samicy wykonał Adam Kuńka 22 czerwca 2008 r. w kamieniołomie Górażdże.
(foto Adam Kuńka) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Młoda samica Crocothemis erythraea, która ma jeszcze szkliste skrzydełka cała jest jasna, piaskowożółta. Zdjecie zostało zrobione nad glinianką Kotlin 18 czerwca 2010 roku. Ważka jest na tyle młoda, że nie mogła przylecieć z południa. Zapewne urodziła się tutaj. Jacek Wendzonka pisze w artykule — Drugie stwierdzenie Crocothemis erythraea (Brullé, 1832) w zachodniej Polsce z uwagami o rozmieszczeniu i ekologii gatunku (Odonata: Libellulidae) [Odonatrix, Tom 3 (2)]: „C. erythraea jest gatunkiem typowo termofilnym, śródziemnomorskim, który rozmnaża się w Afryce, południowo-zachodniej Azji i w większości krajów południowej i środkowej Europy, do ok. 53°. Na obszarze granicznym spotykane są czasem krótkotrwałe populacje.” (foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Dojrzała samica z mocno już zniszczonymi skrzydłami, zdjęcie zrobione 5 sierpnia 2009 roku. Widzimy jej szeroki, brązowożółty odwłok zakończony krótkimi narządami analnymi w tym samym, co całe ciało kolorze. Tam, gdzie na skrzydłach samca wystepują czerwone żyłki, u samic żyłki są żółtobrązowe. (foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
22 lipca 2013 roku nad stawem Grünfeld w Katowicach — dojrzała samica Crocothemis erythraea.
(foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
22 lipca 2013 roku nad stawem Grünfeld w Katowicach — ta sama samica sfotografowana od tyłu tak, aby pokazać jej bardzo spłaszczony, szeroki odwłok.
(foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
3 lipca 2015 roku na polu w pobliżu stawu rybnego nad Wisłą w Starym Toruniu (UTM CD27). Samica Crocothemis erythraea.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Po dwóch latach — 14 lipca 2017 roku na tym samym polu w Starym Toruniu — wyraźnie szafranki zadomowiły się tu na czas dłuższy.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samica C. erythraea. Zdjęcie zrobione już po zakończeniu Sympozjum w Pieninach w niedzielę 9 lipca 2017 r. nad zbiornikami płazowymi w Sromowcach Wyżnych.
(foto Katarzyna Paciora) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa samicy Crocothemis erythraea.
(foto Robert Łuczak) |
|
4 września 2016 roku nad żwirownią Skoki koło wsi Dąb Polski (UTM CD92) w pow. włocławskim, woj. kujawsko-pomorskim, w północnej części Gostynińsko–Włocławskiego Parku Krajobrazowego. Rzadki okaz — samica androchromatyczna. Sfotografowana została w gorący dzień, kiedy było to naprawdę trudne, bo była bardzo pobudzona, ale widziana była w tym miejscu i fotografowana też wcześniej — 1 września (prawie na pewno ta sama), co można zobaczyć na stronie Elżbiety i Krzysztofa Lewandowskich — VEDI. Samica ta jest ubarwiona dokładnie tak, jak samiec. Różnią ją od niego właściwie tylko narządy rozrodcze. Ma ona czerwone oczy i czoło, czerwone nogi i żyłki w skrzydłach, a nawet pterostigmy — co wcale u samców nie jest cechą obligatoryjną. (foto Elżbieta Lewandowska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Androchromatyczna samica sfotografowana w sierpniu 2015 r. przy żwirowni w Międzyrzecu Podlaskim, woj. lubelskie. Autor zdjęcia twierdzi, że widuje tam takie samice bardzo często — nawet częściej niż samice gynochromatyczne, które gdzie indziej są powszechnie spotykane. Tutejsze samice są czerwone lub pomarańczowoczerwone. Zapewne te jaśniejsze są po prostu młodsze. Ta z resztą jest z pewnością młodsza od pokazanej wyżej — jest lśniąca i nie ma postrzępionych skrzydeł. Zabarwienie androchromatyczne jest zabarwieniem dziedzicznym. I tu pojawia się myśl, że pierwsza samica–kolonizatorka, która zaleciała nad międzyrzecką żwirownię, mogła być właśnie samicą androchromatyczną, a dużej liczbie jej potomstwa udało się przeżyć zimę i przekazać tę cechę następnym, już tutejszym pokoleniom. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. W galerii można zobaczyć jeszcze dwa zdjęcia tej androchromatycznej samicy z Międzyrzeca Podlaskiego. |
|
Ta androchromatyczna samica sfotografowana została 3 października 2021 r. przy stawach w Zalesiu Kańskim (UTM FB56), wsi położonej w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Rejowiec Fabryczny.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Zachowania rozrodcze | |
28 czerwca 2011 roku nad stawem Grünfeld w Katowicach Krzysztof Przondziono zrobił zdjęcie, o którym marzyłam całe lata. Nie dość, że sfotografował ważki kopulujące w locie, to w dodatku jest to Crocothemis erythraea!!! Uwierzcie — na ustawianie aparatu zupełnie nie ma wtedy czasu.
(foto Krzysztof Przondziono) |
|
4 lipca 2020 roku nad glinianką w Chorążycach (UTM FD05) w woj. podlaskim, pow. wysokomazowieckim, w gm. Szepietowo. Kopulująca w locie para Crocotemis erythraea.
(foto Paweł Kobyłecki) |
|
Niezwykle dynamiczne zdjęcie tej samej pary zrobione w chwili rozłączania się po kopulacji.
(foto Paweł Kobyłecki) |
|
Ta para kopuluje w szuwarach nad Stawem Cegielnia zwanym też Stawem Emil w Gliwicach (UTM CA37), zdjęcie wykonano 26 czerwca 2023 r.
(foto Krzysztof Przondziono) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
10 czerwca 2008 roku w Kwileniu (UTM XT85) samice Crocothemis erythraea składały jaja zrzucając je na rośliny zanurzone w wodzie — tu na włosienicznik, czyli jaskier wodny Batrachium circinatum.
(foto Przemysław Żurawlew) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Larwa/wylinka | |
Larwy Crocothemis erythraea widoczne na zdjęciu (zrobionym w końcu sierpnia 2012 r.) były jeszcze małe, co widać dobrze po wielkości zawiązków skrzydeł. Autor zdjęć napotkał je w zacisznej, odciętej od głównego zbiornika zatoce międzyrzeckiej żwirowni.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Larwy złowione wśród roślinności zanurzonej zostały zabrane do hodowli w warunkach domowych. Ciekawe, czy przetrwają zimę. Są bardzo charakterystyczne — takich prążkowanych oczu z Libellulidae nie ma u nas nic innego. Na bokach odwłoka występują na przemian jasne i ciemne plamki.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Zbliżenie głowy z prążkowanymi oczami jednej z larw Crocothemis erythraea.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
27 maja 2024 r. Proces przeobrażena samicy szafranki czerwonej Crocothemis erythraea nad stawem Bączek w Bytomiu (UTM CA48)
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
21 czerwca 2014 r. żwirownia Dobra pow. Sanok, woj. podkarpackie. Podczas wycieczki sympozjalnej Rafał Bernard demonstruje różnicę wielkości między wylinką larwy, a imago.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Wylinka Crocothemis erythraea pozyskana 28 czerwca 2015 roku w miejscowości Stary Toruń (UTM CD27), nad nieużytkowanym stawem rybnym. I tu obserwujemy jasne plamki na boku odwłoka, tak dobrze widoczne wcześniej na larwach. Długość wynosi 17–19 mm
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta sama wylinka widziana z boku. Kolców grzbietowych brak.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Odwłok z niewielką piramidą analną. Kolce boczne segmentu IX sięgają podstawy piramidy analnej.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa z szeroką bródką.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa w nieco innym ujęciu.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Niektóre z wylinek Crocothemis erythraea są zdecydowanie ciemniejsze od reszty. Na takim tle jasne plamki na odwłoku są znacznie bardziej wyraźne.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Galeria zdjęć |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI. |