KATOWICE

Staw Grünfeld





Muchowiec — część dzisiejszej dzielnicy Katowic — Osiedle Paderewskiego-Muchowiec powstał w XVII wieku jako przysiółek. Do Katowic przyłączony w 1924 roku, a już w 1926 roku z inicjatywy Ligi Obrony przeciwpowietrznej i przeciwgazowej oraz Śląskiego Towarzystwa Lotniczego rozpoczęto tam budowę lotniska, którą ukończono w 1928 roku. Aby zapewnić eksploatację lotniska przez cały rok powstał tu pierwszy w Polsce sztuczny pas startowy. Od samego początku istnienia lotniska, aż do roku 1958, z przerwą w okresie wojennym, realizowane stąd były przez PLL Lot regularne rejsy pasażerskie do Warszawy.

Staw Grünfeld (UTM CA56) — swoją nazwę bierze od dawnego właściciela Ignatza Grünfelda, niemieckiego architekta, mistrza i przedsiębiorcy budowlanego pochodzenia żydowskiego. Jego firma od połowy XIX w. zaprojektowała i wybudowała kilkadziesiąt reprezentacyjnych budynków w Katowicach oraz okolicznych miastach. Posiadała własną cegielnię i odkrywkę gliny w ówczesnej podkatowickiej osadzie, czyli dzisiejszy staw Grünfeld. Staw ma powierzchnię 4,7 ha.

POWRÓT
Ważki Katowic

Zdjęcia: Katarzyna Przondziono
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Krzysztof Przondziono
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Nieco na wschód od Stawu Grünfeld znajduje się lotnisko sportowe Aeroklubu Śląskiego. Od kilku lat istnieją plany przystosowania lotniska dla celów przyjmowania mniejszych lotów rejsowych (zwanych z ang. general aviation). Na razie na tym poprzestano.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć
W bezpośrednim otoczeniu stawu znajdują się ogródki działkowe.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć

 
Staw jest własnością prywatną. Niestety jego brzegi są mocno zaśmiecone, co o dziwo nie przeszkadza temu, że woda jest tu bardzo czysta.
(foto Katarzyna Przondziono)
Z dalszej perspektywy prezentuje się nieźle zarówno latem jak i zimą.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Staw Grunfeld w Katowicach to byłe wyrobisko przy cegielni, zalane już najprawdopodobniej od połowy lat trzydziestych XX w. po pożarze cegielni w 1934 r. Staw zajmuje powierzchnię 3,8 h, a jego głębokość dochodzi do 20 metrów. Woda w stawie pochodzi z naturalnych wód podziemnych wypływających w wyniku przecięcia w trakcie wydobywania gliny warstw wodonośnych.
(foto Katarzyna Przondziono)
Roślinność zanurzona i zielony kożuch glonów.
(foto Katarzyna Przondziono)

 
Ważki zarejestrowane nad Stawem Grünfeld
w trakcie wielokrotnych obserwacji w ciągu całego roku 2011
(28 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Pałątka mała Lestes virens
Pałątka zielona Chalcolestes viridis
Straszka pospolita Sympecma fusca
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Oczobarwnica większa Erythromma najas
Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum
Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula
Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes
Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta
Żagnica ruda Aeshna isoceles
Żagnica sina Aeshna cyanea
Husarz władca Anax imperator
Husarz ciemny Anax parthenope
Żagniczka wiosenna Brachytron pratense
Szklarka zielona Cordulia aenea
Miedziopierś metaliczna Somatochlora metallica
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Lecicha mała Orthetrum coerulescensważka południowa
Zalotka białoczelna Leucorrhinia albifronsgatunek chroniony
Zalotka spłaszczona Leucorrhinia caudalisgatunek chroniony
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak żółty Sympetrum flaveolum
Szablak późny Sympetrum striolatum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
Szafranka czerwona Crocothemis erythraeaważka południowa
 
Obserwacje

Pałątka mała
Lestes virens
Nieliczne samce i samice.
 
Pałątka zielona
Chalcolestes viridis
Nieliczne samce i samice.
 
Straszka pospolita
Sympecma fusca
Nieliczne, ale zaobserwowano zarówno osobniki teneralne jak i zeszłoroczne.
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Powszechna nad samym stawem i w okolicy.
 
Nimfa stawowa
Enallagma cyathigerum
Występowanie masowe.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Liczna.
 
Oczobarwnica większa
Erythromma najas
Liczne samce i samice tandemy i składanie jaj.
 
Oczobarwnica mniejsza
Erythromma viridulum
Wielokrotne (ale mniej liczne niż w przypadku E.najas) obserwacje samic i samców oraz składanie jaj.
 
Łunica czerwona
Pyrrhosoma nymphula
Liczne obserwacje samców i samic, tandemy.
 
Pióronóg zwykły
Platycnemis pennipes
Wielokrotne obserwacje licznych samców i samic oraz ich zachowań rozrodczych.
 
Żagnica jesienna
Aeshna mixta
Wielokrotne obserwacje licznych samców patrolujących odcinki brzegów.
 
Żagnica ruda
Aeshna isoceles
Wielokrotne obserwacje samców patrolujących odcinki brzegów.
 
Żagnica sina
Aeshna cyanea
Wielokrotne obserwacje samców patrolujących odcinki brzegów.
 
Husarz władca
Anax imperator
Wielokrotne obserwacje licznych samców patrolujących odcinki brzegów. Oraz samic składających jaja.
 
Husarz ciemny
Anax parthenope
Ponad 20 samców tandem i składanie jaj.
 
Żagniczka wiosenna
Brachytron pratense
Pięć osobników.
 
Szklarka zielona
Cordulia aenea
Gatunek obserwowany parokrotnie acz nieliczny.
 
Miedziopierś metaliczna
Somatochlora metallica
Kilkakrotne obserwacje pojedynczych samców.
 
Ważka czteroplama
Libellula quadrimaculata
Wielokrotne obserwacje licznych samców patrolujących odcinki brzegów. Samice składające jaja.
 
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum
Wielokrotne liczne obserwacje samców oraz tandemów oraz składanie jaj przez samice.
 
Lecicha mała
Orthetrum coerulescens
Jednokrotna obserwacja 1 osobnika.
 
Zalotka białoczelna
Leucorrhinia albifrons
Trzykrotna obserwacja, w tym jeden osobnik teneralny.
 
Zalotka spłaszczona
Leucorrhinia caudalis
Jedna samica.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Obserwacje samców i samic, oraz składanie jaj.
 
Szablak żółty
Sympetrum flaveolum
Jeden samiec.
 
Szablak późny
Sympetrum striolatum
Kilka samców.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
Kilka samców.
 
Szafranka czerwona
Crocothemis erythraea
Kilkanaście samców, tandemy, kilkakrotne obserwacje składania jaj przez samice.