|
Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
|
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
|
Pióronóg zwykły
Platycnemis pennipes |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
| Samiec | |
|
Młody samiec sfotografowany 6 maja 2018 r. w rezerwacie Wielosił koło miejscowości Nowy Staw (UTM FB09) w Lasach Kozłowieckich na północ od Lublina. Widać tu jego nogi z rozszerzonymi goleniami, pokrytymi długimi szczecinkami. Od tych nóg pochodzi nazwa ważki. Czytałam, że samce pióronogów popisują się przed innymi samcami demonstrując im w locie swoje wspaniałe, szerokie, owłosione golenie. Robią to machając nimi w locie. Przypuszczam, że ma to na celu „zbicie z pantałyku” ewentualnego konkurenta. A mając na uwadze, że owadożerne przecież ważki — uzbrojonymi w sztywne szczecinki nogami chwytają swoje ofiary — jest to również demonstrowanie niebezpiecznej broni. (foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Taki sam młodzik, zdjęcie zrobiono tego samego dnia, w tym samym miejscu. Nie jest jeszcze całkowicie wybarwiony, wkrótce będzie niebiesko-czarny.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ten samiec sfotografowany nad żwirownią w Międzyrzecu Podlaskim jest już prawie dojrzały.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samiec sfotografowany 26 lipca 2019 roku nad potokiem Bolina Zachodnia (UTM CA66) w Janowie (Katowice) właśnie posila się. Tu dobrze widać, że rozszerzone golenie występują tylko na tylnych i środkowych odnóżach. Przednie odnóża ich nie mają.
(foto Maria Wiszniowska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ten sam samiec znad potoku Bolina Zachodnia w Janowie. Tu widać rozszerzone golenie Od strony grzbietowej ważki.
(foto Maria Wiszniowska) |
|
Na tym zdjęciu widzimy głowę, przedtułów i tułów samca pióronoga. Na pierwszy, bardzo pobieżny rzut oka wydaje się być podobny do łątki dzieweczki, którą również przypomina rozmiarami. Po bliższym przyjrzeniu się widzimy ciemną, prostą linię pomiędzy oczami i przedtułów przypominający swym wyglądem pognieciony kołnierzyk. Czarny pas biegnący wzdłuż szwu humeralnego tułowia jest wyraźnie rozdwojony. Są to cechy wyróżniające pióronogi.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Zdjęcie przedstawia zakończenie odwłoka samca, z jasnymi narządami analnymi i charakterystycznymi ciemnymi plamkami na bokach ostatnich segmentów. Widzimy, że dolne narządy analne są nieco dłuższe od górnych.
(foto Piotr Mikołajczuk) |
|
Zakończenie odwłoka samca widziane od strony grzbietowej.
(foto Maria Wiszniowska) |
|
Ten samiec jest nieco starszy, znacznie mocniej wybarwiony. Na jego odwłoku widnieje znacznie silniej zarysowany czarny wzór, co nie jest zależne od wieku i raczej jest cechą osobniczą.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
To ten sam pióronóg, możemy tu zobaczyć czarny rysunek na odwłoku widziany z góry.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
U tego pióronoga na środkowych segmentach odwłoka występują rozmazane plamy.
(foto Piotr Mikołajczuk) |
| Samica | |
|
Młoda samica pióronoga Platycnemis pennipes sfotografowana 3 czerwca 2018 r. w Zemborzycach koło Lublina.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samica pióronoga widziana z góry. Ma widoczną ciemną linię miedzy oczami i czarne szerokie pasy na wierzchu tułowia.
(foto Jarosław Wenta) |
|
Widzimy, że samice mają zupełnie takie same jak samce, jasne, rozszerzone golenie na środkowej i tylnej parze nóg. Są one charakterystyczne dla tego gatunku. Porośnięte są ciemnymi, lśniącymi, bardzo długimi szczecinkami. Wyglądają one faktycznie jak pióra. Samice są piaskowożółtego koloru z czarnym wzorem.
(foto Ewa Miłaczewska) |
|
Samica o ubarwieniu androchromatycznym.
(foto Bogusława Jankowska) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tę samicę pióronoga sfotografowano na Podhalu.
(foto Jarosław Wenta) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na zbliżeniu widać, że ma ona przyczepione na spodzie zatułowia kulki, są to larwy wodopójki Hydrachnida sp., której dziewięć rodzin bytuje w naszych stojących wodach słodkich. Dorosłe osobniki wodopójek, to malusieńkie czerwone pajączki czasem spotykane wśród roślin wodnych. Świadczyć by to mogło, że ta samica pióronoga nie wychowała się w wodach rzeki ani strumienia i związana jest z wodami stojącymi.
(foto Jarosław Wenta) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tu widzimy narządy analne i pokładełka samicy Platycnemis pennipes.
(foto Jarosław Wenta) |
|
Najpiękniejsze zdjęcie samicy pióronoga zwykłego zrobił Tomasz Pietryszek z Łodzi. Gdzie to zdjęcie zrobił nie wiem, stąd nie jest zaznaczone jego stanowisko na mapce. Zdjęcie to zostało również użyte na stronie Budowa ważki, gdzie jest szczególowo opisane. Warto zajrzeć.
(foto Tomasz Pietryszek) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Zachowania rozrodcze | |
|
Porównania ubarwienia samca i samicy najlepiej dokonać przy obserwowaniu pary. Tu widać to zupełnie nieźle, samiec niebiesko-czarny i piaskowo-czarna samica. Oboje mają rozszerzone i wyposażone w długie szczecinki golenie. U obojga wzdłuż nóg biegną ciemne pasy. Oboje mają przezroczyste, bezbarwne skrzydła z czranymi żyłkami i rudymi pterostigmami.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta kopulująca para — to „zdobycz” Leszka Bieleckiego z Brzegu Dolnego (UTM XS17).
(foto Leszek Bielecki) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tu widać sposób, w jaki samiec chwyta samicę narządami analnymi.
(foto Leszek Bielecki) |
|
Pióronogi składają jaja w tandemach w rośliny zanurzone blisko powierzchni wody — tu w gałązki rogatka sztywnego Ceratophyllum demersum. Zdjęcie zrobione 13 sierpnia 2010 r. nad Jeziorkiem Wilanowskim w Warszawie.
(foto Michał Kaczorowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Robią to też na liściach i łodygach roślin pływających oraz, jak tu, poziomo leżących na wodzie. 2 lipca 2010 r. nad rzeką Świder (UTM EC17).
(foto Michał Kaczorowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
... a także w sporej grupie na kwiatach grążela żółtego Nuphar lutea.
(foto Piotr Łatecki) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Lublin 4 czerwca 2019 r. — dwie pary składające jaja w atmosferze przyjaźni. Samce piórnoga dają sobie „łapki” podpierając się o siebie, gdy samice zawzięcie składały jaja. Czysta sympatia, zero agresji :-)
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
 |
|
To montaż trzech kolejnych zdjęć tej samej pary wykonanych 10 maja 2018 r w Gardzienicach pow. świdnicki (UTM FB26). Widać na nim kolejne ruchy składającego jaja tandemu Platycnemis pennipes.
(foto Paweł Buczyński) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Larwa/wylinka | |
|
Larwa Platycnemis pennipes ma barwne, szerokie, ostro zakończone skrzelotchawki z charakterystycznym nitkowatym końcem. Ciało ma długość 10-14 mm, przydatki analne 5-7 mm. Warto zwrócić uwagę na krótką — w porównaniu na przykład z pałątkami (patrz Lestes sponsa) — bródkę, czyli maskę. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Pigmentacja może być znacznie jaśniejsza i mniej kontrastowa.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
27 maja 2019 r. nad Stawikami w Lesie w Bytomiu — przeobrażenie pióronoga zwyczajnego Platycnemis pennipes. Larwa niestety straciła przydatki analne w drodze na miejsce przeobrażenia.
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
2 czerwca 2024 r. Sidory nad Szeszupą w Suwalskim Parku Krajobrazowym (UTM FF21 ) — przeobrażenie Platycnemis pennipes, ta wylinka jest kompletna.
(foto Michał Rosiński) |
|
Ta sama ważka chwilę później.
(foto Michał Rosiński) |
| Galeria zdjęć |
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
| Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI. |