|
Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
|
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
|
Miedziopierś żółtoplama
Somatochlora flavomaculata |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
| Występowanie | |||
|
Występowanie Somatochlora flavomaculata w Polsce — szkic sporządzony na podstawie Atlasu rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce
1 — obszar występowania 2 — obszar poza zasięgiem występowania 3 — punkt, w którym wykonano zdjęcia:
PBu — Paweł Buczyński — Kaszuby, jez. Kotel; Nart w KPN; Puszcza Romnicka; Suwalski PK; Lubelszczyzna SB — Szymon Bzoma — okolice Gdańska SD — Sylwia Dziadoń — jez. Debro, Wyszebórz koło Koszalina AK — Andrzej Kucharski — Bykowce koło Sanoka woj. podkarpackie JL — Jakub Liberski — okolice Imielina, Górny Śląsk PM — Piotr Mikołajczuk — Międzyrzec Podlaski i okolice EM — Ewa Miłaczewska — użytek ekol. Brzoza koło Częstochowy i „Torfisko” pow. Mińsk Mazowiecki |
||
| Biotop | |||
| Somatochlora flavomaculata zasiedla wody stojące, są to głównie torfowiska niskie, rzadziej sfagnowe. Występuje również nad bagnistymi obrzeżami jezior, nad oczkami i bagnami śródleśnymi z dużą ilością turzyc, rzadziej nad rowami śródłąkowymi. Jest ważką szeroko rozprzestrzenioną, co wcale nie oznacza, że pospolitą. Poniżej stanowiska z udokumentowanym poprzez larwy, wylinki i osobniki teneralne rozrodem. | |||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
| Samiec | |
|
11 czerwca 2015 r. — starorzecze Sanu w Bykowcach koło Sanoka (woj. podkarpackie) — młody samiec, jeszcze niewybarwiony do końca, jego oczy są jeszcze beżowe. Oprócz niego znaleziono jeszcze wylinkę, co potwierdza rozwój w tym miejscu położonym nieco na południe od zasięgu występowania Somatochlora flavomaculata przedstawionego w Atlasie rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
16 czerwca 2017 r. — trzeci sezon z kolei obserwacji Somatochlora flavomaculata w Bykowcach koło Sanoka — młody, ale już wybarwiony w pełni samiec.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Dojrzały samiec — 27 czerwca 2010 r. Puchacze gmina Międzyrzec Podlaski. Samce mają wąskie odwłoki zakończone długimi i smukłymi przydatkami analnymi. Zewnętrzne narządy są dwukrotnie dłuższe od wewnętrznych i mają końce skierowane ku sobie. Po bokach metalicznie zielonego odwłoka występują żółte, matowe plamki. Przy ciemnozielonym ciele ważki jasnozielone oczy wydają się bardzo jaskrawe. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
U niektórych, zwłaszcza starszych, samców żółte plamki na bokach odwłoka są z góry niewidoczne.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
30 lipca 2009 r. w okolicy wsi Mechelinki (UTM CF35), między Gdynią a Puckiem, na nadmorskiej plaży. Ważka przebywała tam być może na polowaniu. Na powiększeniu dobrze widać charakterystyczny dla gatunku kształt narządów analnych. (foto Szymon Bzoma) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Starszy samiec, z niemal niewidocznymi (nawet z boku) plamkami na odwłoku. Sfotografowany 21 sierpnia 2010 r. w okolicach Imielina (UTM CA75) na Górnym Śląsku.
(foto Jakub Liberski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Plamki na bokach odwłoka u młodszych osobników widać znacznie lepiej. Skrzydła ważki są czarno użyłkowane, pterostigmy są również czarne. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Skrzydła ważki w powiększeniu, lekko zażółcone są tylko trójkąty analne.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Boki tułowia są zielone, ale w słońcu — zwłaszcza u młodych, jak ten samiec, osobników — błyszczą prawdziwym złotem. Tu widzimy też, że żółte plamki na bokach odwłoka mają trójkątny kształt.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Czoło miedziopiersi żółtoplamej jest ciemnozielone z żółtymi plamkami na bokach, Żółte są również żuwaczki i wargi dolne.
Pod drugim segmentem odwłoka widzimy pokaźnych rozmiarów, żółty wtórny aparat kopulacyjny. Nogi Somatochlora flavomaculata są całkowicie czarne.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tu widzimy zestawienie głów dwóch miedziopiersi, u miedziopiersi metalicznej Somatochlora metallica żółte plamki, występujące po bokach, niemal łączą się ze sobą pod spodem zielonego czoła. Rozdziela je tylko cieniutka ciemna linia pionowa. Natomiast u miedziopiersi żółtoplamej Somatochlora flavomaculata plamki te nie łączą się i spód czoła jest ciemnozielony. Zdjęcie S. flavomaculata zrobiłam 24 czerwca 2011 r podczas VIII Sympozjum Sekcji Odonatologicznej P.T. Entomologicznego na wycieczce do użytku ekologicznego Brzoza, nad stawem Stara Brzoza, w Parku Krajobrazowym Lasy nad Górną Liswartą, niedaleko Częstochowy. (foto Ewa Miłaczewska) |
|
Wtórny aparat kopulacyjny dojrzałego samca widziany z boku. 11 maja 2015 r. Sanisko w Bykowcach koło Sanoka.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Wtórny aparat kopulacyjny widziany od strony brzusznej.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ostatnie segmenty odwłoka młodego samca — co łatwo poznać po jaskrawożółtych plamkach — sfotografowanego w Bykowcach (woj. podkarpackie) 20 czerwca 2017 roku.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne narządy analne samca są podgiete do góry, u podstawy zaś górne (zewnętrzne) narządy wyposażone są w wyraźnie widoczne ząbki.
(foto Ewa Miłaczewska) |
| Samica | |
|
Młoda samica Somatochlora flavomaculata napotkana 9 lipca 2007 r. przy ujściu Przekopu Wisły do Zatoki Gdańskiej (UTM CF62). Ważka siedziała nad rzeką. Niewykluczone, że jej stałym siedliskiem są torfowiska na Żuławach. Ma ona jaskrawożółte plamki po bokach szerszego niż u samca tułowia. O jej młodym wieku świadczą jaskrawe barwy i brązowe oczy — które z wiekiem staną się zielone, jak u wszystkich miedziopiersi. (foto Szymon Bzoma) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta sama młoda samica widziana z boku. Pod spodem, między 8 a 9 segmentem odwłoka widzimy ostre, odstające od ciała pokładełko. Nie jest ono tak wielkie, jak u Somatochlora metallica, ani tak malutkie, jak u Somatochlora arctica.
(foto Szymon Bzoma) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Jeszcze młodsza samica, która zaledwie o parę kroków oddaliła się od wylinki. Ma jeszcze szkliste skrzydła i białe pterostigmy. Jest jeszcze delikatna i nieporadna, dopiero zaczyna się wybarwiać. Obsrwowana na Sanisku w Bykowcach 24 maja 2017 roku. Tego dnia napotkano też w pobliżu 4 wylinki.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Niezwykle piękny portret tej samej, obsrwowanej na Sanisku w Bykowcach młodej samicy.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Głowa tej samej samicy z mniejszej odległości.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
23 lipca 2010 r. — dojrzała, zielonooka samica Somatochlora flavomaculata. Nie jest ona już bardzo młoda, stąd jej ciemniejsze kolory. Samica ma znacznie grubszy odwłok niż samiec.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Żółte plamki na bokach odwłoka, mimo iż z wiekiem zrudziały, są znacznie bardziej widoczne niż u samca — po prostu są większe.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Odwłok samicy kończą długie, proste i sztywne narządy analne.
(foto Piotr Mikołajczuk) |
|
Narządy analne młodziutkiej samicy spotkanej 24 maja 2017 r. w Bykowcach koło Sanoka.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tu w widoku od strony grzbietowej.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Zachowania rozrodcze | |
|
10 sierpnia 2010 r. w okolicach Imielina na Górnym Śląsku Jakub Liberski zrobił w gąszczu nadbrzeżnych zarośli kilka zdjęć składającej jaja samicy Somatochlora flavomaculata — niestety przy kiepskim oświetleniu.
(foto Jakub Liberski) |
|
Proces skladania jaj skończył się tak, jak często się kończy.
(foto Jakub Liberski) |
| Larwa/wylinka | |
|
27 czerwca 2010 r. Piotr znajdował czyste i lśniące wylinki Somatochlora flavomaculata na gałązkach krzewów i niskich drzewek. Są to wylinki o bardzo długich odnóżach charakterystycznych dla całej rodziny szklarkowatych Corduliidae. Długość ciała larwy wynosi 19–22 mm.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Widzimy wyraźne kolce boczne, dłuższe na 8 niż 9 segmencie oraz kolce grzbietowe dobrze tu widoczne na segmentach 5-9.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Wylinka znaleziona 11 maja 2015 r. nad Saniskiem w Bykowcach koło Sanoka. Bródka larwy jest krótka i szeroka.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Ta sama wylinka znad Saniska widziana z boku.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Galeria zdjęć | |||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI.
Porównanie wszystkich Somatochlora spotykanych w Polsce można obejrzeć na stronie: MIEDZIOPIERŚ SOMATOCHLORA. |