|
Samiec
|
|
|
Młody samiec o jeszcze zupełnie szklistych skrzydłach. Całe jego ciało jest jeszcze żółte, ma zaledwie parę czarnych punktów. Czarne są już jego nogi, które pozwalają już teraz zaliczyć go do grupy szablaków czarnonogich. Jeszcze niedawno, gdy szablak ten był świeżo po wylince, nogi jego były jasne.
Czarne są narządy analne, po których można stwierdzić jego płeć. Za chwilę obejrzymy równie młodą samicę i zobaczymy, jak skomplikowane na pierwszy rzut oka jest odróżnienie płci u takich młodzików. Młode osobniki obu płci mają białe pterostigmy. Zdjęcie wykonano 17 lipca 2005 roku w Woli Polskiej.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Nieco starszy samiec napotkany 28 lipca 2016 roku na bagnie koło miejscowości Wołosate w Bieszczadach. Wyraźnie zaczyna się pojawiać coraz więcej czarnej barwy.
(foto Andrzej Kucharski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Młody samiec napotkany 21 lipca 2023 r. w Krakulicach, w Słowińskim Parku Narodowym (UTM XA66).
(foto Magdalena Jędro)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Dojrzałe samce zmieniają się całkowicie. Stają się czarne, z niewielkimi tylko żółtymi plamkami na odwłokach i tułowiach. Właśnie to unikalne wśród szablaków zabarwienie jest powodem nadania im nowej nazwy polskiej. Dawniej szablaki te nazywały się szkockie, co mylnie sugerowało, iż to właśnie Szkocja leży w centrum obszaru ich występowania.
Nie tylko odwłoki, ale i wszystkie żyłki skrzydeł i pterostigmy S. danae są czarne. Zdjęcie wykonano 17 lipca 2009 roku w Woli Polskiej.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Odwłok samca jest przewężony, najbardziej w obrębie czwartego segmentu. Na jego bokach i wierzchu najszerszych segmentów 7 i 8 występują żółte plamki. Narządy analne są czarne.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Na bokach tułowia występują dwa żółte pasy, a między nimi znajdują się niewielkie żółte plamki.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Na tym zbliżeniu widać to jeszcze lepiej.
Między 1 i 2 segmentem odwłoka, pod spodem, widać charakterystyczny dla tego gatunku kształt wtórnego aparatu kopulacyjnego.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Tu mamy koniec odwłoka z czarnymi narządami analnymi.
(foto Andrzej Kucharski)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Duże zbliżenie i światło padające pod odpowiednim kątem powoduje, że uwidacznia się cała „kudłatość” ważki. Ze zdziwieniem odkrywam, że pozbawione gęstych włosków są chyba tylko ciemnobrązowe z wierzchu (z wiekiem aż czarne) i zielonkawe od spodu oczy.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
To zdjęcie pokazuje nam, że czoło samca Sympetrum danae jest dwubarwne, z góry i na środku przodu jest czarne, boki ma żółte.
(foto Ewa Miłaczewska)
|
|
|
Samica
|
|
|
To obiecana wcześniej młodociana samica. Sfotografował ją Jarosław Wenta w okolicach Zakopanego. Ma jasne, żółte narządy analne o odmiennym niż u samca kształcie. Odróżnienie jej od samca na tym etapie życia wymaga dokładnego przyjrzenia się.
(foto Jarosław Wenta)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Dojrzałe samice są niemal identyczne z formą młodocianą — tylko żyłki skrzydeł, pterostigmy i nogi sczerniały, jasne dotąd oczy stały się brązowo-zielone.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Spód odwłoka samicy, poniżej szerokiej czarnej linii jest biały. Skrzydła są lekko zażółcone u nasady.
Proszę zwrócić uwagę na pakiet jaj znajdujący się pod spodem ostatnich segmentów odwłoka.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Z wiekiem barwy ciemnieją. 11 września 2011 roku w Podczerwonem na Podhalu.
(foto Jarosław Wenta)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
To starsza samica, zbrązowiała i zszarzała. Odwłoki samic nie mają przewężenia i rozszerzenia, jak odwłoki samców. Lekko i stopniowo zwężają się ku tyłowi. Na końcu odwłoka widzimy i tu przygotowany do składania pakiet jaj.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
A to ten pakiet z bliska. Samica ta jest już po kopulacji i aktualnie robi sobie przerwę w składaniu jaj.
(foto Ewa Miłaczewska)
|
|
|
Zachowania rozrodcze
|
|
|
Szablaki czarne S. danae odbywają najpierw gwałtowny lot godowy pełen wspaniałych ewolucji, w locie łączą się w „serduszko” i następnie przysiadają na krzewach.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Czytałam, że gody odbywają się z dala od miejsc, w których później składane są jaja. U nas, na oczkiem wodnym, „z dala” nie przekraczało 10 metrów.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
To pierwszy etap składania jaj. Para robi to w tandemie, samica trzymana jest przez samca przydatkami analnymi za głowę.
(foto Ewa Miłaczewska)
|
|
|
Czasami razem odpoczywają. Tu na paliku bambusowym specjalnie wbitym na brzegu oczka wodnego w celu wygodnej obserwacji wielu gatunków ważek.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Ta sama para widziana z boku.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Samica najczęściej składanie jaj kończy samotnie.
(foto Ewa Miłaczewska)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Ta jednak, napotkana 19 sierpnia 2012 roku w Nałęczowie, składała jaja od początku samotnie.
(foto Paweł Buczyński)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Larwa/wylinka
|
|
|
Larwa Sympetrum danae złowiona w czerwcu 2010 r. na bagnach w okolicy Międzyrzeca Podlaskiego.
(foto Piotr Mikołajczuk)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Znaleziona w pobliżu wylinka, której długość wynosi mniej niż 17 mm.
(foto Piotr Mikołajczuk)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|
Ta sama wylinka z boku. Możemy dostrzec , że kolec grzbietowy na 8 segmencie odwłoka jest szczątkowy.
(foto Piotr Mikołajczuk)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
|
|
|