BYTOM

Staw Amendy





Łagiewniki są południową dzielnicą Bytomia graniczącą z Rudą Śląską, Świętochłowicami i Chorzowem. Pierwszy raz nazwa ta pojawia się w dokumencie z 1254 roku. W 1951 roku po 697 latach istnienia, jako niezależna miejscowość, została wcielona w obszar administracyjny Bytomia. Północno-zachodnią granicą dzielnicy jest rzeka Bytomka i Graniczny Potok. W okresie dwudziestolecia międzywojennego Łagiewniki były miejscowością przygraniczną stąd też na jej terenie znajdziemy kilka budowli fortyfikacyjnych będących częścią Obszaru Warownego Śląsk. Natomiast najstarszym obiektem na terenie dzielnicy jest nietypowy krzyż pokutny wykuty w piaskowcu w kształcie litery T. Tego typu krzyż wiąże się z działalnością misyjną św. Cyryla i Metodego na tych terenach w IX w. [http://www.montes.pl/Montes_9/montes_nr_09_23.htm]

Staw Amendy (UTM CA57) to zalane XIX-wieczne wyrobisko wapienia. Wydobyty wapień wypalany był nieco dalej na północ od obecnego stawu w istniejących tam w owych czasach dwóch wapiennikach. Otaczający go park o tej samej nazwie, który założono w tym miejscu w 1932 roku od północy i południa graniczy z ogródkami działkowymi. Od zachodu z obszarem nieużytków powstałych również po odkrywkowej kopalni wapienia czynnej w XIX w. Od wschodu z ulicą Świętochłowicką, przy której znajdują się budynki mieszkalne z różnych lat XX w. W okresie swego powstania staw od tej strony sąsiadował z terenem folwarku rycerskiego. Chociaż do dnia dzisiejszego zachował się podstawowy układ drogowy na terenie starych Łagiewnik, to po zabudowaniach folwarcznych nie pozostał żaden ślad, na ich miejscu obecnie znajduje się Plac Witolda Szalonka. Sądząc po obwodach pni wierzb rosnących wokół stawu zasadzone zostały najpóźniej w momencie utworzenia na tym terenie parku. Brzegi stawu porasta pałka szerokolistna.

POWRÓT
Ważki Bytomia

Zdjęcia: Krzysztof Przondziono
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Krzysztof Przondziono
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Park Amendy jest sukcesywnie upiększany w ramach budżetu obywatelskiego.
(polska.e-mapa.net)
Nieco później niż staw bo w 1901 roku powstała widoczna po jego wschodniej stronie zelektryfikowana linia tramwajowa.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Widok na staw Amendy od strony zachodniej. Na pierwszym planie rzeźba plenerowa.
(foto Krzysztof Przondziono)
Widok na zachodni brzeg porośnięty pałką szerokolistną.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Pokaźnych rozmiarów wierzby pomiędzy stawem a ulicą Świętochłowicką.
(foto Krzysztof Przondziono)
Najprawdopodobniej najstarszy fragment wyrobiska znajdujący się w północno-wschodniej części obecnego stawu.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Ten sam fragment stawu z widokiem na budynek mieszkalny z lat 50 XX w. wybudowany na terenach folwarku rycerskiego.
(foto Krzysztof Przondziono)
Widok z pomostu w kierunku południowym wiosną 2018 roku.
(foto Krzysztof Przondziono)

   
Ważki zarejestrowane nad Stawem Amendy
(8 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Tężnica wytworna Ischnura elegans
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Pióronóg zwykły Platycnemis pennipes
Anisoptera

Husarz władca Anax imperator
Husarz ciemny Anax parthenope
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
 
 
Obserwacje

Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Liczna.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Liczna.
 
Pióronóg zwykły
Platycnemis pennipes
Kilka osobników.
 
Husarz władca
Anax imperator
Dwa osobniki.
 
Husarz ciemny
Anax parthenope
Kilka osobników.
 
Ważka czteroplama
Libellula quadrimaculata
Liczna.
 
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum
Liczna.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Liczny.