RADOM

Zbiornik Tunele na Potkanowie





Zbiornik Tunele (UTM EB08) powstał w latach 40. XX w. Okupacyjne władze hitlerowskie podczas II wojny światowej w latach 1943–1944 rozpoczęły budowę stacji rozrządowej i nowoczesnego węzła kolejowego. Wzniesiono wówczas wieżę ciśnień, zbudowano nasypy kolejowe, sieć bocznic, rozpoczęto budowę lokomotywowni i warsztatów kolejowych. Zatrudniono do tej inwestycji kilkuset robotników, część z nich wykonywało tę pracę przymusowo. Wiadukt z tunelami kolejowymi stanowić miał fragment infrastruktury ważnego węzła kolejowego. W 1944 r. w związku ze zbliżającą się ofensywą prace przerwano i wykop powoli wypełniła woda.

Niektóre z wybudowanych obiektów zachowały się do dzisiaj. W 1948 r. dokończono budowę linii kolejowej łączącej Tomaszów Mazowiecki z Radomiem (linia nr 22). Na bazie powstałych wówczas budowli, powstały zakłady przemysłowe w dzielnicy Potkanów (w 1954 r. wieś o nazwie Podkanów została przyłączona do miasta). Wieża ciśnień stosunkowo niedawno została wyłączona z użytkowania. Ruiny lokomotywowni zachowały się do dnia dzisiejszego.

Teren przylegający do tuneli i linii kolejowej zajmują łąki i zarośla. Łąki po części są użytkowane rolniczo. W sąsiedztwie istnieją 2 płytkie stawiki. Tylko wiosną krótkotrwale wypełnia je woda. Są one połączone ze zbiornikiem Tunele wąskim, słabo zaznaczonym w terenie rowem. Zbiornik położony w niewielkim obniżeniu terenu zasilany jest wodami opadowymi poprzez rowy odwadniające torowiska.

Niegdyś na wiadukcie zainstalowane były barierki ochronne, ale zostały wycięte przez złomiarzy. Między innymi ze względu na brak tego zabezpieczenia, miejsce to nie należy do bezpiecznych. Mimo tego z kąpieli w zbiorniku korzystają dzieci z Potkanowa. Można tu także spotkać wędkarzy łowiących płocie.

POWRÓT
Ważki Radomia

Zdjęcia: Marek Miłkowski
Michał Kaczorowski — Air Show
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Marek Miłkowski
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Zbiornik Tunele na Potkanowie znaduje się w miejscu pokazanym strzałką.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Zbiornik Tunele na Potkanowie na zdjęciu satelitarnym.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zbiornik Tunele — widok w kierunku zachodnim. Widoczne w głębi dachy domów to wieś Ludwinów.
(foto Marek Miłkowski)
Widok w kierunku wschodnim. W głębi komin Ciepłowni Południe.
(foto Marek Miłkowski)

 
Zbiornik Tunele wykorzystywany jest jako kąpielisko.
(foto Marek Miłkowski)
Zachodni skraj zbiornika jest wypłycony i zarośnięty pałką. W tle zakłady przemysłowe Potkanowa.
(foto Marek Miłkowski)

 
Widok w kierunku północnym. W tle linia kolejowa, magazyny i hale przemysłowe Potkanowa.
(foto Marek Miłkowski)
Do zbiornika spływają wody opadowe odwadniające torowisko. Nad rowem spotkać można tężnice i oczobarwnice.
(foto Marek Miłkowski)

 
Niewielkie stawiki, położone o kilkadziesiąt metrów na południowy-wschód od zbiornika, są latem wyschnięte. Mimo tego spotkać tu można szablaki. W głębi komin Ciepłowni Południe.
(foto Marek Miłkowski)
Pociąg Kolei Mazowieckich do Drzewicy mija zalany wiadukt z tunelami.
(foto Marek Miłkowski)

 
Ruiny lokomotywowni na Potkanowie.
(foto Marek Miłkowski)
Wieża ciśnień jako pozostałość inwestycji kolejowej w przemysłowej części Potkanowa.
(foto Marek Miłkowski)

   
Ważki zarejestrowane nad zbiornikiem Tunele na Potkanowie
(10 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Pałątka pospolita Lestes sponsa
Straszka pospolita Sympecma fusca
Straszka syberyjska Sympecma paediscagatunek chroniony
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum
Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak późny Sympetrum striolatum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
 
 
Obserwacje

 
Pałątka pospolita
Lestes sponsa
Kilka osobników.
 
Straszka pospolita
Sympecma fusca
Kilka osobników.
 
Straszka syberyjska
Sympecma paedisca
Pojedynczy osobnik.
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Liczne.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Kilka osobników.
 
Oczobarwnica mniejsza
Erythromma viridulum
Liczne.
 
Żagnica jesienna
Aeshna mixta
Jeden samiec.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Kilka osobników.
 
Szablak późny
Sympetrum striolatum

Pojedynczy samiec.

 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum

Kilka osobników.