|
Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
|
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
|
Żagnica (żagiew) ruda
Isoaeschna isoceles |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
| Samiec | |
|
Na zdjęciu obok widzimy siedzącego na gałązce samca żagnicy rudej. Wzdłuż odwłoka tej niemal całkowicie jednolicie ubarwionej ważki biegnie cienki, czarny pas, nieco szerszy na segmentach ósmym i dziewiątym. Skrzydła żagnic rudych są przezroczyste, z czarnymi żyłkami (z wyjątkiem jasnej żyłki kostalnej), a ich nasady i trójkąty analne pomarańczowe. Rude są również pterostigmy. Zdjęcie zostało zrobione w Wolsztynie (UTM WT77) dnia 2 czerwca 2022 r. (foto Krzysztof Napierała) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
To samiec sfotografowany nad żwirownią koło Międzyrzeca Podlaskiego. Oczy tych ważek są jaskrawozielone, u obu płci jednakowe.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Odwłok samca jest przewężony w obrębie trzeciego segmentu. To zdjęcie również pochodzi z Międzyrzeca Podlaskiego.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na bokach tułowia występują dwa cienkie, jaśniejsze pasy — u samców żółte. W takim samym kolorze są rozmazane plamy, a włąściwie tylko nieokonturowane rozjaśnienia, na bokach pierwszych trzech segmentów odwłoka. Zobaczymy je zaraz z bliska.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Jest pierwsza połowa maja, nad brzegami żwirowni jest jeszcze sporo zeszłorocznych, suchych roślin. Na ich tle Isoaeschna isoceles są dobrze widoczne. Żagnica ruda jest mniejsza i mniej kolorowa od żagnicy wielkiej Aeshna grandis, do której jest nieco podobna, ale nie posiada, jak tamta, żadnej niebieskiej plamki. Tułów i odwłok Isoaeschna isoceles są rudobrązowe, płomienne w kolorze, stąd pewnie jej druga, starsza polska nazwa żagiew ruda (żagiew to płonąca szczapa drewna, pochodnia).
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Żółte pasy na bokach tułowia tego samca są pięknie wyeksponowane pod podniesionymi skrzydełkami. Między śródtułowiem, a zielonym okiem widzimy malutki przedtułów, który u Anisoptera jest zwykle niewidoczny. Nogi tej ważki mają brązowe uda i czarne golenie i stopy.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Jeszcze raz głowa i tułów na wycinku innego zdjęcia. Czoło, nadustek, wargi i żuwaczki są u tej ważki rude, jak całe jej ciało. Czułki są bardzo krótkie.
(foto Piotr Mikołajczuk) |
|
Zdjęcie głowy Isoaeschna isoceles z przodu. 2 czerwca 2021 r. Staw Górnik Katowice-Giszowiec (UTM CA66).
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na tym ujęciu widzimy głowę nieco bardziej z dołu, wyeksponowane są silne żuwaczki. 2 czerwca 2021 r. Staw Górnik Katowice-Giszowiec
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
To ujęcie z boku naprawdę mnie zauroczyło. Trzeba przyznać, że Piotr robi doskonałe zdjęcia. Przysyła ich, jeśli to możliwe, zawsze bardzo dużo i mam prawdziwy dylemat, które z nich można odrzucić.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Charakterystyczny dla obu płci jest żółty trójkąt występujący na wierzchu drugiego segmentu odwłoka. Trójkąty analne, występujące na skrzydłach samców, są bursztynowe. W trójkącie analnym występują 4 komórki. Trójkąty środkowe w przednich, jak i tylnych skrzydłach mają po 5 komórek.
(foto Piotr Mikołajczuk) |
|
Skrzydła Isoaeschna isoceles w zbliżeniu. 9 czerwca 2016 r. w Bykowcach w woj. podkarpackim (UTM EV98).
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tu widzimy wyraźnie kształt narządów analnych w widoku od strony grzbietowej.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Narządy analne samca Isoaeschna isoceles w zbliżeniu — widok z góry. 28 czerwca 2014 r. w Manastercu w woj. podkarpackim.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Narządy analne samca Isoaeschna isoceles w zbliżeniu — widok z boku.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Narządy analne samca Isoaeschna isoceles w zbliżeniu — widok od spodu. Między 8 a 9 segmentem odwłoka widzimy też pierwotny aparat kopulacyjny. 9 czerwca 2016 r. w Bykowcach woj. podkarpackie.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Samica | |
|
31 maja 2013 roku nad jeziorem Policko w pobliżu Koszalina (UTM WA70) udało się Sylwii Dziadoń zobaczyć masowy pojaw Isoaeschna isoceles. Tu widzimy 6 osobników obu płci zawieszonych na gałązce jak pranie na sznurku. Trzecia od lewej to z całą pewnością samica.
(foto Sylwia Dziadoń) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tydzień później 6 czerwca 2013 roku w tym miejscu młodych ważek było jeszcze dużo i fotografowanie samic było możliwe. Już za „chwilę” rozproszą się nad wodą w celach prokreacyjnych. Samica ma niemal takie same barwy, jak samiec — taki sam żółty trójkąt na drugim segmencie odwłoka, skrzydła, jak wszystkie samice żagnic ma wyokrąglone. Jest nieco mniej jaskrawa. (foto Sylwia Dziadoń) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Tą samicę możemy obejrzeć od spodu. 1–3 segmenty odwłoka od spodu są zielonkawe. Pasy na bokach tułowia są żółte, jednak wszystkie barwy są nieco mniej jaskrawe niż u samców, co uwarunkowane jest względami bezpieczeństwa, o czym będzie dalej.
(foto Sylwia Dziadoń) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Isoaeschna isoceles — samica z boku. Zdjęcie wykonane 3 czerwca 2022 r. rozlewisko koło Stawu Górnik Katowice-Giszowiec (UTM CA66).
(foto Robert Łuczak) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na końcu odwłoka widzimy listkowate narządy analne, a pod spodem niewielkie walwy i pokładełka.
(foto Sylwia Dziadoń) |
| Zachowania rozrodcze | |
|
Zdjęcie pary napotkanej 11 czerwca 2022 r.nad stawem Górnik na katowickim Giszowcu (UTM CA66). Samiec przysiadł z pochwyconą samicą, za chwilę nastąpi kopulacja.
(foto Maria Wiszniowska) |
|
I już... (to samo miejsce i czas, co wyżej).
(foto Maria Wiszniowska |
|
Zdjęcie kopulującej pary zrobione 5 czerwca 2010 r. w okolicach Załubic nad rzeką Rządzą w pobliżu jej ujścia do Zalewu Zegrzyńskiego.
(foto Michał Kaczorowski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
To zdjęcie pary — roboczo zostało nazwane „isoceles z figurkami”. Chociaż nie przypuszczam, żeby pozycja wynikała ze specjalnych upodobań tych ważek — myślę raczej, że zaczęły kopulację w locie — rozpędem wpadły w szuwary, które rozerwały im „serduszko”.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samice prowadzą znacznie bardziej skryty tryb życia niż samce. Polują wśród zarośli, a gdy można je zobaczyć zwykle już są na etapie rozrodu. Na zdjęciu obok widzimy żółty trójkąt, identyczny jak u samca, na wierzchniej stronie drugiego segmentu odwłoka składającej jaja samicy. Tu dobrze widać zaokrąglone, charakterystyczne dla samic wszystkich żagnicowatych oraz wielu innych ważek, tylne skrzydła.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Podczas składania jaj, samice są tą czynnością tak zaaferowane, że pozwalają do siebie podejść bardzo blisko. Tu widzimy od przodu samicę wkłuwającą jaja pod korę leżącej w wodzie gałęzi. Najważniejszym akcentem kolorystycznym na tym dość ciemnym zdjęciu są jej jaskrawozielone oczy i rudobrązowe czoło.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samica składająca jaja 22 czerwca 2011 r. w Jamnikach (UTM FC40) w województwie lubelskim, powiecie włodawskim, gminie Urszulin.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Samica składa jaja w charakterystycznej dla żagnicowatych pozycji z podgiętym odwłokiem. Tu wkłuwa jaja w łodygi pałki wodnej. Odwłok jej nie ma przewężenia, które obserwowaliśmy u samca. Widzimy, że pasy na bokach tułowia i plamy na odwłoku, na segmentach 1-3, wydają się być nieco bardziej zielonkawe niż u samców. Nic w tym dziwnego, zielony kolor jest kolorem bardziej maskującym wśród roślinności niż żółty...
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
... mimo to wiele ważek staje się łupem żab, ptaków i ryb. Tu widzimy jak samica żagnicy rudej staje się posiłkiem żaby wodnej.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Rozwód po ważkowemu. Przed chwilą ta samica została pochwycona przez samca i po nieudanej próbie kopulacji została przez niego wrzucona do wody, z której udało się jej wydostać po tym źdźble i odlecieć.
Zdarzenie miało miejsce 18 czerwca 2021 r. nad Jeziorem Orchowe (UTM FC70) w rezerwacie przyrody o tej samej nazwie. Rezerwat położony jest na południe od Włodawy.
(foto Paweł Buczyński) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
| Larwa/wylinka | |
|
To dwa zdjęcia larw Isoaeschna isoceles przysłane 1 maja 2010 r. przez Piotra Mikołajczuka. Pochodzą z międzyrzeckiej żwirowni.
(foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Larwa Isoaeschna isoceles różni się od innych Aeshna tym, że ma bardzo długie cerci i to na obu zdjęciach widać doskonale. Podobna pod tym względem jest jedynie A. subarctica, larwy obu tych żagnic różnią się jednak bródkami — u A. subarctica bródka jest krótka i szeroka i prawie nie zwęża się, a u Isoaeschna isoceles bródka wyraźnie się zwęża. (foto Piotr Mikołajczuk) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Przeobrażający się samiec siedzi jeszcze na wylince. Zdjęcie zrobiono 3 czerwca 2021 r. rozlewisko koło Stawu Górnik Katowice-Giszowiec.
(foto Robert Łuczak) |
|
9 czerwca 2016 roku — Bykowce zbiornik Sanisko (UTM EV98). Wylinka znajdowała się na linii brzegowej, na łodydze manny mielec, na wysokości około 40 cm od lustra wody. Długość ciała 39–42 mm. Kolce boczne dobrze rozwinięte na segmentach 7–9, na segmencie 6 słabo, niekiedy ich tam brak. (foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Kolor zmienia się od jasnego, brązowoszarego przez ciemnoszary lub czarnobrązowy do czarnego. Osobniki jasne mają wyblakły rysunek, ciemne są go pozbawione. To, co tu widzimy nie jest właściwym kolorem tej wylinki. Jest ona ubrudzona ciemnym mułem.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Po umyciu odwłok wylinki przedstawia się zupełnie inaczej.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Na pokrytej mułem piramidzie analnej naprawdę niewiele widać.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
Wylinka umyta, aż trudno uwierzyć, że to ten sam okaz. Stosunek długości cerci do długości paraproktów wynosi od 0,7:1 do 0,75:1.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
Segmenty 5–10 odwłoka samicy widziane od spodu. Na segmencie 9 widzimy pokładełko.
(foto Andrzej Kucharski) Kliknij w zdjęcie aby powiększyć. |
|
Bródka z szeroką częścią przednią, po przewężeniu z prostymi brzegami ku podstawie. Stosunek największej do
najmniejszej szerokości 1,9:1; największej szerokości do długości 1:1,2.
(foto Andrzej Kucharski) |
|
Bródka umytej wylinki po wysunięciu i rozłożeniu.
(foto Andrzej Kucharski) |
| Galeria zdjęć |
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||
|
|
|
Z terminami użytymi w opisie można zapoznać się na stronie: SŁOWNIK lub BUDOWA WAŻKI.
Porównanie wszystkich Aeshna spotykanych w Polsce można obejrzeć na stronie: ŻAGNICA AESHNA. |