JAWORZNO

Arboretum w Jaworznie





Obszar, na którym znajdują się poniżej przedstawione zbiorniki wodne znany jest pod kilkoma nazwami, między innymi to: Zakłady Dolomitowe Szczakowa, kamieniołom Gródek, park Gródek, Baza nurkowa Orka, Via Sport Diving Marina „Koparki” — natomiast najnowsza nazwa to Arboretum w Jaworznie (UTM CA76) Na tym terenie znajdują się cztery zalane obszary, z których każdy ma swoją nazwę. Największy wykorzystywany przez bazę nurkową to Orka. Kolejny — znajdujący się w południowo-wschodniej części kompleksu — Wydra, oraz dwa małe zbiorniki Kot i Słoń położone na północny-zachód od stawu Orka.

Zbiorniki wodne powstały w roku 1997 w momencie, w którym niewypłacalnej kopalni dolomitu zakład energetyczny za nieopłacone rachunki wyłączył dostawy prądu. Wtedy to w głębszych obszarach wyrobiska, z których nie było możliwości odpompowania wody, utworzyły się dzisiejsze zbiorniki. Zapełnienie wyrobisk musiało być nagłe, bo ze zbiornika Orka nie zdążono ewakuować sprzętu używanego przez kopalnię, między innymi dwóch potężnych koparek, skąd wzięła się jedna z nazw. Stawy, oprócz stawu Orka, są częścią składową Śląskiego Ogrodu Botanicznego — Arboretum w Jaworznie. W jego obszar prócz części kamieniołomów ze stawami wchodzi Remiza Leśna Bucze. Bezpośrednio do tego terenu przylega tak zwana Wielka Łąka, która powstała na terenie wysypiska śmieci, a obecnie jest terenem badawczym Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego.

POWRÓT
Ważki Jaworzna

Zdjęcia: Krzysztof Przondziono
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Krzysztof Przondziono
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Zamiast tradycyjnej w tym miejscu mapy polska.e-mapa.net, plan umieszczony na tablicy przy wejściu na teren Arboretum.
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Na zdjęciu satelitarnym z prawej strony znajduje się teren wielkiej łąki. Zdjęcie wykonano tuż po, albo jeszcze w czasie rewitalizacji po istniejącym tu wysypisku śmieci.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
W drodze z parkingu przy ul. Jana III Sobieskiego do miejsca widokowego położonego na skarpie mijamy bacówkę Stowarzyszenia Betlejem, która dysponuje tu, w porozumieniu z miastem, żywymi kosiarkami.
(foto Krzysztof Przondziono)
Patrzymy z punktu widokowego na południowo-wschodnią część zbiornika Orka. Jego strome brzegi, głębokość oraz lazurowe czyste wody nie sprzyjają przebywaniu nad nim ważek.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Widok ze wschodniego brzegu w kierunku północno-zachodnim. Akwen Orka służy do rekreacji. W dole pod skarpą widzimy budynki bazy, gdzie mieści się szkoła płetwonurków.
(foto Krzysztof Przondziono)
Widok z przeciwległego brzegu zbiornika Orka w kierunku bazy nurkowej.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Z kolejnego punktu widokowego można podziwiać następny zbiornik o nazwie Wydra.
(foto Krzysztof Przondziono)
Woda w zbiorniku Wydra tak samo czysta i lazurowa, jak w akwenie Orka i nie zachęca ważek do przebywania w tej okolicy. Jedynie w najdalszym kącie trochę zarośniętym przebywało kilka tężnic wytwornych.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Zbiornik Kot. Dopiero tutaj istnieją dogodne warunki do rozmnażania i obserwacji ważek.
(foto Krzysztof Przondziono)
Jest to również dobre miejsce do obserwowania zimorodka.
(foto Krzysztof Przondziono)

 
Na końcu tej łąki pod urwistą ścianą kamieniołomu znajduje się zbiornik Słoń.
(foto Krzysztof Przondziono)
Nad zbiornikiem Słoń, z rozległą matą glonów, również można obserwować przebywające tam ważki.
(foto Krzysztof Przondziono)

Teren Arboretum, który w 2019 r. czekał jeszcze na zagospodarowanie, zajmuje obszar pomiędzy zbiornikiem Orka i Wydra. Na tablicy przy wejściu podobnie, jak Wielka Łąka zaznaczony jest jasnozielonym kolorem.
   
Ważki napotkane w Arboretum
(9 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi,
kliknięcie w numerek pod nazwą ważki powoduje przejście do strony danego stanowiska
   
Zygoptera

Pałątka pospolita Lestes sponsa
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Anisoptera

Husarz władca Anax imperator
Żagnica sina Aeshna cyanea
Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak przepasany Sympetrum pedemontanum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatm
 
 
Obserwacje

Pałątka pospolita
Lestes sponsa
Jeden samiec nad zbiornikiem Kot.
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Kilka osobników.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Kilka osobników.
 
Husarz władca
Anax imperator
Dwa samce.
 
Żagnica sina
Aeshna cyanea
Kilka osobników.
 
Lecicha pospolita
Orthetrum cancellatum
Kilkanaście osobników.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Kilkanaście osobników, samce i samice.
 
Szablak przepasany
Sympetrum pedemontanum
Jedna samica nad zbiornikiem Słoń.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatm
Kilka osobników.