Dzisiejsza dzielnica Gdańska — Osowa (UTM CF33), obejmuje historyczne tereny wsi Wysoka oraz osady Osowa Karczma (Osowa Góra). Nazwy „Osowa” używano już w 1659 r. w brzmieniu Espenkrug (Osowa Karczma). Karczma ta znajdowała się wśród drzew (topole osiki, zwane wtedy „osami” — stąd przydawka „osowa”). Inne określenie miejsca, od którego wywodzi się dzisiejsza Osowa to „Osowa Góra” (po kaszubsku — Osowo Góra). To określenie z kolei nawiązuje do pagórkowatego krajobrazu Osowej. Stąd nazwę dzielnicy powinno się odmieniać przymiotnikowo, np. w Osowej — tak jest oficjalnie, a nie rzeczownikowo, np. w Osowie, choć wielu mieszkańców tej dzielnicy tak mówi.
(https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/W-Osowej-czy-w-Osowie-Klopotliwa-odmiana-nazwy-gdanskiego-osiedla-n64507.html#tri).

Teren dawnej wsi Osowej leży na zachód od dzisiejszej dzielnicy, przy północnym brzegu jeziora o tej samej nazwie (jez. Osowskie — niem. Espen-See albo Espenkruger See). Dzisiejsza dzielnica Osowa rozciąga się od dawnej wsi Wysoka (niem. Wittstock) na północy po dawną osadę Owczarnia (niem. Schäferei) na południu i po Barniewice (niem. Barnewitz) i Nowy Świat (niem. Neue Welt) na zachodzie.

Obecnie Osowa jest dość gęsto zabudowaną dzielnicą mieszkaniową składającą się przeważnie z domów jedno– lub kilkurodzinnych. Dużych bloków tu nie ma. Dzielnica znajduje się po zachodniej stronie zarówno Lasów Oliwskich (część Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego), jak i obwodnicy trójmiejskiej (droga ekspresowa S6). Jeszcze do lat 80. XX w. był to teren przeważnie rolniczy, co widać na dawnych mapach niemieckich, a także częściowo jeszcze na ortofotomapach Gdańska z początku XXI w. Wszystkie te ortofotomapy z lat 2000, 2008, 2011, 2014, 2016 i 2018 można obejrzeć tu: http://mapa.gdansk.gda.pl/ipg/app/index.

Opisuję tu cztery zbiorniki w Osowej, nad którymi obserwowałem ważki. Jak widać z map, wszystkie istnieją w takiej, czy innej formie od co najmniej stu lat. Poza nimi znajdują się jeszcze inne zbiorniki wody w tej okolicy, ale są one przeważnie całkowicie niedostępne (pośrodku zjazdów przy trójmiejskiej obwodnicy — droga S6) albo dla bezpieczeństwa ogrodzone (np. zbiornik retencyjny ze stromymi betonowymi zboczami).

Trzy z opisanych tu czterech zbiorników (A, B, C) są bezodpływowe i nie ma między nimi żadnego fizycznego połączenia. Leżą one w płytkich nieckach na dość szerokim wododziale pomiędzy zlewnią strumieni powstających w najwyższych partiach Lasów Oliwskich i płynących bezpośrednio do Morza Bałtyckiego, a zlewni rzeki Radunia. Zbiornik D (Owczarnia) należy do zlewni Potoku Oliwskiego.

POWRÓT

Ważki Gdańska

Zdjęcia:	Peter Senn polska.e-mapa.net
Badania terenowe:	Peter Senn
Tekst:	Peter Senn
© Ewa Miłaczewska