GDYNIA

Użytek ekologiczny „Jezioro Kackie” w Gdyni-Wielki Kack





Jezioro Kackie (UTM CF33) o powierzchni ok. 21 ha znajduje się między skrajem lasu mieszanego, stanowiącego jego południowo-wschodni brzeg, a skarpą dzielącą nieckę jeziorną od linii kolejowej Gdynia-Kościerzyna-Bydgoszcz. Jeszcze na początku XX wieku Jezioro Kackie (Gross Katzer See) było pełne wody, ale w latach 1907–1912 zostało osuszone w celu stworzenia pastwisk dla bydła i łąk kośnych. W 1921 roku, 3 lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, zbudowano nową linię kolejową omijającą Wolne Miasto Gdańsk z Kokoszek do budowanego nowego portu w Gdyni; biegła ona na nasypie wzdłuż zachodniej granicy łąki. Pięć lat później, linię tę rozbudowano, z przeznaczeniem na Magistralę Węglową, tzw. linię francuską, łączącą kopalnie Górnego Śląska z nowo powstałym portem w Gdyni. Dziś przebiega tamtędy linia kolejowa Gdynia-Kościerzyna i tory Pomorskiej Kolei Metropolitalnej.

Po II Wojnie Światowej melioracja łąk została w znacznym stopniu zarzucona, wskutek czego duża część łąk uległa zabagnieniu. W latach 80. XX w., jezioro odrodziło się, kiedy po zatkaniu przepustu odprowadzającego wodę cały obszar został ponownie zalany. Przez krótki czas jezioro stało się rekreacyjną atrakcją dla okolicznych mieszkańców, lecz już kilka lat później obszar jeziora ponownie osuszono uznając, że woda może zagrażać nasypowi linii kolejowej. W roku 2008 Rada Miasta Gdyni uznając walory przyrodnicze tego miejsca, ustanowiła tu użytek ekologiczny. Dziś obszar jeziora w dużej mierze porasta różnego rodzaju roślinność szuwarowa, a tu i ówdzie pozostały małe oczka wodne, gdzie ważki mają dobre warunki do rozrodu. Stwierdzono także obecność kilku gatunków płazów i kilkadziesiąt gatunków ptaków. Pełną listę występującej tu flory i fauny oraz szczegółowy opis tego obszaru podaje praca Ciechanowskiego i in. (2017).

Autor korzystał z następujących źródeł:

Ciechanowski M., Nowakowski S., Senn P., Piliczewski P., Ożarowski D., Wikar Z. 2017. Inwentaryzacja przyrodnicza użytku ekologicznego „Jezioro Kackie” w Gdyni. Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” ul. Stolarska 7/3, 60-788 Poznań.

Ciechanowski M., Wikar Z. Użytek ekologiczny Jezioro Kackie w Gdyni. Kraina traszki i żurawia.


Obie publikacje można pobrać tu: https://www.gdynia.pl/mieszkaniec/uzytek-ekologiczny-jezioro-kackie,7795/zwiedzanie-jeziora-kackiego,520865

POWRÓT
Ważki Gdyni

Zdjęcia: Peter Senn
polska.e-mapa.net
Badania terenowe: Peter Senn
Tekst: Peter Senn
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Mapa dzisiejszej dzielnicy Gdyni Wielki Kack (Gr. Katz) na niemieckiej mapie Wolnego Miasta Gdańska z 1930 roku. Mapę oparto na dużo wcześniejszych mapach i nie spolszczono niemieckich nazw z czasów zaborów miejscowości znajdujących się po polskiej stronie granicy (na północ od pomarańczowej linii), a także nie widnieje nowa linia kolejowa przez Wielki Kack (Gdynia-Bydgoszcz, tzw. linia francuska).
(Karte_des_Gebietes_der_Freien_Stadt_Danzig_1930)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Położenie obszaru obserwacji zaznaczone literą x na mapie w północno-wschodnim rogu kwadratu UTM CF33.
(https://lepidoptera.eu/utm)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zbliżenie badanego obszaru na tle planu miasta.
(https://lepidoptera.eu/utm)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Zbliżenie badanego obszaru na zdjęciu satelitarnym z 2017 roku.
(https://gdynia.retromapy.pl/)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Jezioro Kackie od strony południowo-wschodniej.
(foto Peter Senn)
Jezioro Kackie od strony południowo-zachodniej.
(foto Peter Senn)

 
Jezioro Kackie od strony zachodniej.
(foto Peter Senn)
Jezioro Kackie od strony północnej.
(foto Peter Senn)
 
 
Ważki zarejestrowane nad użytkiem ekologicznym „Jezioro Kackie” w Gdyni-Wielki Kack
(14 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Pałątka pospolita Lestes sponsa
Pałątka mała Lestes virens
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Łątka wczesna Coenagrion pulchellum
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Anisoptera

Żagnica sina Aeshna cyanea
Miedziopierś żółtoplama Somatochlora flavomaculata
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Zalotka czerwonawa Leucorrhinia rubicunda
Zalotka większa Leucorrhinia pectoralisgatunek chroniony
Szablak czarny Sympetrum danae
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak późny Sympetrum striolatum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum

 
Obserwacje
Dane z dat obserwacji oznaczonych gwiazdką * są moje (P. Senn), bez gwiazdki — czerpane z pracy Ciechanowskiego i in. (2017), w której znajdują się szczegóły tychże obserwacji.

Pałątka pospolita
Lestes sponsa
3 obserwacje, 9 VII–29 VIII 2017, 10 VIII 2021*. kilka samców i samic.
 
Pałątka mała
Chalcolestes virens
1 obserwacja, 29 VIII 2017. 1 samiec.
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
1 obserwacja, 9 VII 2017. 1 samica.
 
Łątka wczesna
Coenagrion pulchellum
2 obserwacje, 9 VII 2017, 11 VI 2018*. po jednym samcu.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
3 obserwacje, 9 VII 2017, 15 V–11 VI 2018*. Każdorazowo po kilku samców i samic. Gatunek autochtoniczny (złowiono okazy teneralne*).
 
Żagnica sina
Aeshna cyanea
1 obserwacja, 29 VIII 2017. Jeden patrolujący samiec.
 
Miedziopierś żółtoplama
Somatochlora flavomaculata
1 obserwacja, 10 VIII 2021*. Jeden samiec polujący wśród roślinności w pobliżu nasypu kolejowego. Jest to pierwsza obserwacja tego gatunku w Gdyni.
 
Ważka czteroplama
Libellula quadrimaculata
1 obserwacja, 9 VII 2017. Dwa samce i jedna samica.
 
Zalotka czerwonawa
Leucorrhinia rubicunda
1 obserwacja, 6 VI 2012. Jedna samica.
 
Zalotka większa
Leucorrhinia pectoralis
1 obserwacja, 9 VII 2017, jeden patrolujący samiec.
 
Szablak czarny
Sympetrum danae
1 obserwacja, 29 VIII 2017. Cztery samce i dwie samice.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
1 obserwacja, 29 VIII 2017. Liczne patrolujące samce.
 
Szablak późny
Sympetrum striolatum
1 obserwacja, 29 VIII 2017. Dwie samice.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
1 obserwacja, 29 VIII 2017. Jeden samiec, trzy samice, w tym dwie teneralne. Gatunek autochtoniczny.