Katowice, Staw Bolina

KATOWICE

Staw Bolina

Staw Bolina (UTM CA66) to czwarty z kolei staw, po stawie Barbara, Janina i Małgorzata, na rzece Bolina Zachodnia zlokalizowany pomiędzy Giszowcem a Janowem. Staw Bolina powstał w latach, 50. XX wieku jako zbiornik techniczny. Przez pewien czas wykorzystywany był, jako przystań kajakowa w ramach powstałego z inicjatywy pobliskiej kopalni Wieczorek ośrodka rekreacyjnego Bolina. W późniejszych latach z powodu szkód górniczych ośrodek uległ degradacji a staw rozlał się w wyniku osiadania terenu. Do kształtu przed osiadaniem po wykonaniu prac naprawczych staw wrócił w 1996 roku. Pobliski teren rekreacyjny zrewitalizowano dopiero 10 lat później.

POWRÓT

Ważki Katowic

Zdjęcia: Katarzyna Przondziono
Krzysztof Przondziono
polska.e-mapa.net

Badania terenowe i tekst: Krzysztof Przondziono

© Ewa Miłaczewska

Saw Bolina znajduje się na północ od ulicy Mysłowickiej koło Parku Bolina
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Na wschód od Stawu Bolina, na lewym brzegu zdjęcia satelitarnego widoczne zbiorniki nieczynnej już oczyszczalni ścieków, na mapie jeszcze wypełnione wodą, a na zdjęciu już suche.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

Potok Bolina Zachodnia tuż przed ujściem do Stawu Bolina.
(foto Katarzyna Przondziono)

Widok w kierunku południowym. Za pasem zieleni widoczny peryferyjny szyb Roździeński kopalni Wieczorek.
(foto Katarzyna Przondziono)

Od strony południowo–zachodniej, na odcinku pomiędzy stawem Janina i Bolina jakość wody ulega znacznemu pogorszeniu.
(foto Katarzyna Przondziono)

O jakości wody w tym miejscu najlepiej świadczyć może całkowity brak wędkarzy, oraz niewyczuwalny na zdjęciu zapach.
(foto Katarzyna Przondziono)

18 września 2012 r. — powierzchnia Stawu Bolina porośnięta rzęsą, świadczy to o urodzajności wody. Jednocześnie obecność rzęsy przyczynia się do oczyszczenia zbiornika, bo rzęsa wbudowuje w swój organizm zanieczyszcznia i jednocześnie produkuje tlen wskutek fotosyntezy. Niestety działa to tylko w ciepłym okresie roku.
(foto Katarzyna Przondziono)

Kilkanaście metrów po opuszczeniu stawu Bolina Zachodnia łączy się z Boliną Południową. Wody Boliny Zachodniej są czarne i prawie gęste od zawartego w niej pyłu węglowego, który powoli osadza się na dnie i brzegach jej koryta.
(foto Katarzyna Przondziono)

Od ostatniej wizyty w tym miejscu w roku 2012 minęło 6 lat. W tym czasie w związku z przebudową kanalizacji uległa likwidacji oczyszczalnia Giszowiec, która niby oczyszczone ścieki spuszczała do stawu Bolina. Mimo że woda przepływała przedtem jeszcze przez jeden zbiornik gęsto porośnięty szuwarem pałki szerokolistnej to w całej okolicy unosiły się niemiłe zapachy, a woda była mętna. Obecnie zapachy nie są już wyczuwalne, a woda nieco czyściejsza. Już w części porośniętej szuwarem spotkać można ważki płaskobrzuche nad samym zaś stawem pojawiły się husarze Anax imperator i Anax parthenope. Zjawił się również samiec żagnicy rudej Aeshna isoceles. Na znajdującym się tuż po północnej stronie strumieniu łunice czerwone Pyrrhosoma nymphula. Najwięcej jednak zmian zaszło nad samą Boliną na całym skontrolowanym odcinku od połączenia Boliny Zachodniej z Południową do końca placu zabaw, który z nią graniczy. Na całym tym odcinku pełno było lecich pospolitych Orthetrum cancellatum rywalizujących o miejsce z samcami ważek płaskobrzuchych Libellula depressa. Zaobserwowano również przelot husarza władcy, lot patrolowy żagnicy rudej oraz odpoczywającego na przybrzeżnej roślinie samca świtezianki błyszczącej Calopteryx splendens.

Widok na staw i jedną ze studzienek nowego kolektora ściekowego, dzięki któremu znacznie polepszyła się jakość wody w stawie.
(foto Krzysztof Przondziono)

Na progu przepustu przelewająca się woda na oko wygląda na czystą.
(foto Krzysztof Przondziono)

Odcinek rzeki Boliny na wysokości ośrodka rekreacyjnego. Widoczne ławice mają kolor brązowy. Znikły całe pokłady mułu węglowego które zalegały tu sześć lat temu.
(foto Krzysztof Przondziono)

O każde takie stanowisko obserwacyjne ważki musiały stoczyć prawdziwą bitwę.
Przez dziesięciocentymetrową warstwę wody widać dno, które sześć lat temu było zupełnie niewidoczne.
(foto Krzysztof Przondziono)

Ważki zarejestrowane w okolicach Stawu Bolina
(14 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi

Zygoptera

Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens

Tężnica wytworna Ischnura elegans

Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum

Łątka dzieweczka Coenagrion puella

Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula

Pióronóg zwyczajny Platycnemis pennipes

Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta

Żagnica ruda Aeshna isoceles

Husarz władca Anax imperator

Husarz ciemny Anax parthenope

Ważka płaskobrzucha Libellula depressa

Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum

Szablak krwisty Sympetrum sanguineum

Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum

Obserwacje

Świtezianka błyszcząca Calopteryx splendens	Jeden samiec nad rzeką w 2018 r..

Tężnica wytworna Ischnura elegans	Liczne samce i samice, kilka tandemów, obserwowane w 2012 r.

Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum	Liczne samce i samice, kopulujące pary, obserwowane w 2012 r.

Łątka dzieweczka Coenagrion puella	Liczne samce i samice, tandemy, obserwowane w 2012 r.

Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula	Liczne w 2012 r., a w 2018 r. tylko 1 samiec nad ciekiem tuż obok stawu.

Pióronóg zwyczajny Platycnemis pennipes	Kilkanaście w 2018 r. Samce, samice, kopulacje.

Żagnica jesienna Aeshna mixta	Pojedynczy samiec na torowisku i dwa opodal połączenia Boliny Zachodniej z Południową w 2012 r.

Żagnica ruda Aeshna isoceles	Jeden samiec nad stawem i jeden samiec nad rzeką w 2018r.

Husarz władca Anax imperator	Dwa patrolujące samce nad stawem i 1 nad rzeką w 2018r.

Husarz ciemny Anax parthenope	Dwa patrolujące samce nad stawem w 2018r.

Ważka płaskobrzucha Libellula depressa	W 2018r dwa samce w rejonie pomiędzy oczyszczalnią a stawem, bardzo liczna nad rzeką. Samce, samice, kopulacje i składanie jaj.

Lecicha pospolita Orthetrum cancellatum	Bardzo liczna nad stawem i rzeką. Samce, samice, kopulacje i składanie jaj. Obserwowana w 2012 r. i 2018 r.

Szablak krwisty Sympetrum sanguineum	18 września 2012 r. Liczne wygrzewające się na kamieniach osobniki obu płci nad stawem i na międzytorzu na południe od stawu.

Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum	18 września 2012 r. Liczne wygrzewające się na kamieniach osobniki obu płci nad stawem i na międzytorzu na południe od stawu.