GDYNIA

Dąbrowa — zbiorniki i rów w okolicy ul. Truskawkowej





Zbiorniki i rów w okolicy ul. Truskawkowej (UTM: CF33) to dwa zbiorniki zaznaczone na mapach literami A i B leżące w bezodpływowej niecce na wschód od zbiornika nazwanego „Jeziorkiem”, opisanego na stronie https://wazki.pl/gdynia_dabrowa_jeziorko.html, tu dla orientacji oznakowany na mapach jako C. Dzieli je od Jeziorka grzbiet, po którym biegnie ścieżka leśna będąca kontynuacją ul. Miętowej. Według starej mapy z 1905 r., dzisiejszy zbiornik A leżał w rozległym obszarze bagiennym, którego pozostałości nadal widać. Zbiornik B był wówczas sporo większy niż dzisiaj. Przez ponad 100 lat zbiorniki te wielokrotnie zmieniały swoje konfiguracje. Na niemieckiej mapie z 1942 roku widać, że zbiornik B został zredukowany do trzech mniejszych, a zbiornika A praktycznie nie widać. Zdjęcie satelitarne z roku 1996 pokazuje, że zbiornik A jest mniej więcej tej samej wielkości co dzisiaj, a B jest o wiele mniejszy niż obecnie. Zdjęcie satelitarne z roku 2017 obrazuje stan obecny. Oba zbiorniki są oddzielone groblą, woda nie może przepływać z jednego do drugiego. Kilkaset metrów na wschód od tych zbiorników znajduje się rów oznaczony na mapach literą R, okresowo wypełniony wodą. Być może w przeszłości był połączony z terenem bagiennym wokół zbiornika A.

Zbiornik A (pow. 1,1 km2; pow. otwartej tafli wody 4860 m2; wys. 164 m n.p.m.) znajduje się niecałe 100 m na południowy zachód od ul. Truskawkowej. Choć jest on dość duży, brzeg przy otwartej wodzie jest dostępny tylko na krótkim odcinku, stąd widać jednak prawie całą taflę. W większości jest pokryty przez roślinność szuwarową, przede wszystkim: trzcinę pospolitą Phragmites australis, pałkę szerokolistną Typha latifolia i pałkę wąskolistną T. angustifolia. Inne ciekawe helofity to pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris oraz siedmiopalecznik błotny Comarum palustre. Wśród roślin o liściach pływających znajdują się żabiściek pływający Hydrocharis morsus-ranae, rdestnica pływająca Potamogeton natans, rzęsa drobna Lemna minor i grzybień biały Nymphaea alba, a rośliny podwodne to m.in.: rogatek krótkoszyjkowy Ceratophyllum submersum i moczarka kanadyjska Elodea canadensis. Na brzegach zbiornika oraz na otaczających go gruntach bagnistych rosną m. in.: czermień błotna Calla palustris, wierzby Salix sp., brzozy Betula sp., tojeść pospolita Lysimachia vulgaris, turzyca Carex sp., wierzbownica błotna Epilobium palustre. Z fauny bywają żaby Rana sp., a z ptaków kaczki krzyżówki Anas platyrhynchos i czaple siwe Ardea cinerea. Obecność tego drugiego gatunku sugeruje, że w zbiorniku znajdują się ryby.

Zbiornik B (pow. 4420 m2; 159 m n.p.m.) leży ok. 100 m na południowy wschód od zbiornika A. Na zdjęciu satelitarnym z roku 1996 widać, że jego powierzchnia była znacznie mniejsza niż obecnie i w najbliższym otoczeniu rosły rzędy i kępki drzew. Od strony wschodniej zbiornik ten graniczył z hałdą piaskowego urobku ze stromą skarpą. Od zachodniej strony stał dom, w pobliżu którego znajdowały się stawy rybne. Powódź (być może tzw. powódź stulecia w Trójmieście w 2001 r.) zniszczyła dom i stawy rybne, całkowicie zalała zalesione otoczenie, w wyniku czego zbiornik rozszerzył się w kierunku wschodnim, osiągając rozmiary w przybliżeniu jak dzisiejsze (stan ten już widać na zdjęciu satelitarnym z roku 2008 — zob. https://gdynia.retromapy.pl/). Ryby (m. in. karasie Carassius carassius) przedostały się ze stawów do zbiornika, gdzie ich potomstwo żyje po dziś dzień (widziałem polującego kormorana). Te wydarzenia również wyjaśniają obecność licznych kikutów drzew sterczących z powierzchni wody, pozostałości po zalanym zagajniku. Obecnie strefę brzegową zbiornika zarasta roślinność szuwarowa: trzcina pospolita Phragmites australis, pałka szerokolistna Typha latifolia, pałka wąskolistna T. angustifolia oraz ponikło błotne Eleocharis palustris. Rośliny o liściach pływających to m. in.: żabiściek pływający Hydrocharis morsus-ranae, rdestnica pływająca Potamogeton natans i rzęsa drobna Lemna minor. Pod wodą rośnie moczarka kanadyjska Elodea canadensis. Brzegi zbiornika porasta m. in. wierzba Salix sp., sit Juncus sp. i karbieniec pospolity Lycopus europeus. Zwierzęta zaobserwowane to żaba wodna Rana esculenta, kaczka krzyżówka Anas platyrhynchos i kormoran czarny Phalacrocorax carbo.

Rów R (szer. kilku metrów i pow. ok. 750 m2). Wschodni koniec zarasta trzcina pospolita Phragmites australis i pałka szerokolistna Typha latifolia. Ponadto rośnie w płytkiej wodzie siedmiopalecznik błotny Comarum palustre oraz jaskier jadowity Ranunculus sceleratus. Na powierzchni wody unosi się rdestnica pływająca Potamogeton natans, a pod wodą rośnie rogatek krótkoszyjkowy Ceratophyllum submersum i rzęsa trójrowkowa Lemna trisulca. Z kręgowców widziałem tu żaby Rana sp., traszki Lissotriton sp., ryby, a z owadów wodnych pływakowate Dytiscidae i wioślakowate Corixidae.

POWRÓT
Ważki Gdyni

Zdjęcia: Peter Senn
polska.e-mapa.net
https://gdynia-moje-miasto.pl
Badania terenowe: Peter Senn
Tekst: Peter Senn
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Fragment mapy z roku 1905 pokazujący zbiorniki A i B w Gdyni Dąbrowie.
(1576_(329)_Quaschin_geong-agr_1905_UPozn)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Fragment mapy z roku 1942 pokazujący zbiorniki A i B w Gdyni Dąbrowie.
(1576_Quassendorf_(Quaschin)_1942_UPKrak )
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zbliżenie badanego obszaru na zdjęciu satelitarnym z 1996 roku.
(https://gdynia.retromapy.pl/)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Zbliżenie badanego obszaru na zdjęciu satelitarnym z 2017 roku.
(https://gdynia.retromapy.pl/)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.

 
Zbiornik A od zachodu.
(foto Peter Senn)
Zbiornik A od zachodu.
(foto Peter Senn)

 
Zbiornik A od zachodu.
(foto Peter Senn)
Zbiornik B od zachodu.
(foto Peter Senn)

 
Zbiornik B od wschodu.
(foto Peter Senn)
Zbiornik B od południa.
(foto Peter Senn)

 
Zbiornik B od wschodu.
(foto Peter Senn)
Rów R od zachodu.
(foto Peter Senn)

   
Ważki zarejestrowane nad zbiornikami A i B w okolicy ul. Truskawkowej w Dąbrowie
(15 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Pałątka pospolita Lestes sponsa
Nimfa stawowa Enallagma cyathigerum
Łątka wczesna Coenagrion pulchellum
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Oczobarwnica większa Erythromma najas
Anisoptera

Żagnica jesienna Aeshna mixta
Żagnica wielka Aeshna grandis
Żagnica sina Aeshna cyanea
Husarz władca Anax imperator
Żagniczka wiosenna Brachytron pratense
Szklarka zielona Cordulia aenea
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
Szablak południowy Sympetrum meridionaleważka południowa

 
Obserwacje

Pałątka pospolita
Lestes sponsa
Zbiornik B — 3 obserwacje, 13 VI – 28 VIII 2018. Każdorazowo jeden lub kilka samców.
 
Nimfa stawowa
Enallagma cyathigerum
Zbiornik B — 2 obserwacje, 13 VI – 28 VIII 2018. Jeden lub kilka samców.
 
Łątka wczesna
Coenagrion pulchellum
Zbiorniki A i B — 5 obserwacji, 3 – 13 VI 2018, 3 V 2019, 4 VI 2020. Każdorazowo jeden lub kilka osobników obu płci.
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Zbiornik A i B, Rów R — 9 obserwacji, 3 VI – 14 VII 2018, 30 V 2019, 4 VI 2020. Od kilku do kilkunastu samców, kilka samic, tandemy i kopulacja, osobniki teneralne. Gatunek autochtoniczny na wszystkich trzech stanowiskach.
 
Oczobarwnica większa
Erythromma najas
Zbiorniki A i B — 2 obserwacje (po jednym na każdym zbiorniku), 3 VI 2018. Kilka samców i samic, tandem i kopulacja.
 
Żagnica jesienna
Aeshna mixta
Zbiornik B — 1 obserwacja, 29 VIII 2018. Jeden patrolujący samiec.
 
Żagnica wielka
Aeshna grandis
Zbiorniki A i B — 3 obserwacje, 13 VI 2018 (wylinka), 14 VII 2018 (jeden patrolujący samiec), 29 VIII 2018 (jedna samica składająca jajka). Gatunek autochtoniczny na zbiorniku B.
 
Żagnica sina
Aeshna cyanea
Zbiornik A — 2 obserwacje, 28 – 30 VIII 2018. Jeden patrolujący samiec, jedna samica składająca jajka do zmurszałego pnia.
 
Husarz władca
Anax imperator
Zbiornik A — 1 obserwacja, 3 VI 2018. Jedna samica składająca jajka.
 
Żagniczka wiosenna
Brachytron pratense
Zbiornik A — 1 obserwacja, 4 VI 2020. Jeden patrolujący samiec.
 
Szklarka zielona
Cordulia aenea
Rów R — 1 obserwacja, 4 VI 2020. Jeden patrolujący samiec.
 
Ważka czteroplama
Libellula quadrimaculata
Zbiornik A — 1 obserwacja, 3 VI 2018. Kilka osobników.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Zbiorniki A i B — 3 obserwacje, 14 VII – 30 VIII 2018. Kilka samców terytorialnych.
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
Zbiornik B — 2 obserwacje, 29 – 30 VIII 2018. Samce, samice, tandemy, kopulacja.
 
Szablak południowy
Sympetrum meridionale
Zbiornik B — 1 obserwacja, 28 VIII 2018. Jeden samiec. Pierwsza obserwacja tego gatunku w Gdyni, szerzej opisana tu: Odonatrix 15_3.