RADOM

Użytek ekologiczny Bagno





Użytek ekologiczny Bagno (UTM EB19) znajduje się w północno-wschodniej części miasta Radomia na obszarze Rajca Szlacheckiego. Powołany został w grudniu 1996 roku i zajmuje powierzchnię niespełna 7 hektarów. Od strony południowej graniczy z terenami przemysłowymi. Poza niewielkim fragmentem północnym i południowo-zachodnim do użytku przylega obszar nowej zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej tzw. segmentów. Tereny graniczące z użytkiem i wolne od zabudowy zajmują stosunkowo niewielkie powierzchnie leśne, głównie młodych borów sosnowych oraz zarastających łąk.

Jeszcze na przełomie lat 70. i 80. XX w. prawie całą powierzchnię niecki zajmowało lustro wody. Siedliska szuwarowe zarastały jedynie brzegi zbiornika. Staw wówczas nazywany był Dużym Ługiem lub Ługiem Gołębiowskim. Obecnie woda wypełnia tylko niewielką część obniżenia terenu. Pozostała powierzchnia okalająca lustro wody pokryta jest w większości przez szuwary trawiaste i turzycowe. Zachowały się niewielkie powierzchnie zbiorowisk łąkowych, głównie łąk świeżych oraz łąk wilgotnych. Graniczą one z łozowiskami. Zaniechanie użytkowania łąk spowodowało sukcesję roślinności krzewiastej: wkraczają głogi, derenie, czeremcha amerykańska i klon jesionolistny.

Oprócz zasadniczego, naturalnego zbiornika wody otoczonego szuwarem, na terenie użytku, w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy segmentowej wykonane zostały wąskie i długie zbiorniki tzw. rowy rozsączająco-odparowujące. Mają one za zadanie ochronę piwnic i fundamentów budynków przed podsiąkaniem wody.
Tu pozwolę sobie wtrącić zdanie, jako hydrogeolog z zawodu: tylko bardzo niedoświadczony człowiek buduje podpiwniczone budynki na terenach podmokłych, nie chce mi się wierzyć, że deweloper popełnił taki błąd. Ja nie stosowałabym tam nawet ciągłych fundamentów, tylko słupy, aby zapewnić przewietrzanie od spodu. Budynki byłyby suche (mam taki na okresowo mokrej łące), a bagno nie byłoby niepotrzebnie odwadniane (czyli niszczone). — Ewa Miłaczewska

Pomimo przekształceń wywołanych antropopresją torfowisko wciąż posiada wiele walorów przyrodniczych. Na łąkach rosną storczyki — kukułka krwista i szerokolistna. Obserwowane są tu ciekawe gatunki ptaków np. kokoszka, perkozek i błotniak stawowy. Liczne są populacje płazów w tym grzebiuszki ziemnej, kumaka nizinnego i żaby moczarowej. Z gadów na torfowisku występuje jaszczurka żyworodna i zaskroniec.

W 2013 roku przeprowadzono tu inwentaryzację przyrodniczą, która potwierdziła zasadność utworzenia użytku ekologicznego, ale również wskazała zagrożenia, które w niedługim czasie mogą doprowadzić do zubożenia tego cennego obiektu.
(http://www.radom.pl/data/other/bagno.pdf).

Sylwia Goraj, prowadząca inwentaryzację ważek w 2013 roku, wykazała na obszarze użytku ekologicznego występowanie 7 gatunków. W 2014 r. udało mi się się uzupełnić te dane o obserwacje kolejnych 7 gatunków ważek.

POWRÓT
Ważki Radomia

Zdjęcia: Marek Miłkowski
Michał Kaczorowski — Air Show
polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst: Marek Miłkowski
© Ewa Miłaczewska

 
 
 
Omawiany obszar znajduje się w dzielnicy Rajec Szlachecki, na południe od ulicy Północnej.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
Użytek Bagno na zdjęciu satelitarnym.
(polska.e-mapa.net)
Kliknij w zdjęcie aby powiększyć.
<

 
Lustro wody w końcu kwietnia jest jeszcze dobrze widoczne. Z podestu wędkarze łowią karasie.
Widok od strony zachodniej. Niewielka powierzchnia torfowiska niezarośnięta szuwarem. W tle zabudowania szeregowe przy ul. M. Grechuty.
(foto Marek Miłkowski)

 
Rów rozsączająco-odparowujący przylegający do osiedla domów jednorodzinnych przy ul. M. Grechuty.
(foto Marek Miłkowski)
Z niecki torfowiska biegną rowy łączące się z rowami rozsączająco-odwadniającymi.
(foto Marek Miłkowski)

 
Rów rozsączająco-odparowujący w północno-wschodniej częsci torfowiska. W sąsiedztwie torfowiska wciąż powstają nowe domy — ul. M. Grechuty w pobliżu wylotu do ul. Północnej.
(foto Marek Miłkowski)
Zarastające łąki z płatem firletki poszarpanej Lychnis flos-cuculi we wschodniej części torfowiska.
(foto Marek Miłkowski)

 
Od strony północno-zachodniej torfowisko otaczają bory sosnowe. Coraz mocniej wkracza na torfowisko klon jesionolistny.
(foto Marek Miłkowski)
Widok z korony sosny w kierunku południowo-wschodnim. Szuwary, łozowiska, a w tle zabudowa jednorodzinna ul. M. Grechuty.
(foto Marek Miłkowski)

 
W otoczeniu boru sosnowego powstają nowe domy. Widok z torfowiska w kierunku zachodnim.
(foto Marek Miłkowski)
Storczyki — kukułki szerokolistne Dactylorhiza majalis we wschodniej części torfowiska.
(foto Marek Miłkowski)

 
Polujący nad torfowiskiem błotniak stawowy Circus aeruginosus na tle zabudowań jednorodzinnych przy ul. M. Grechuty.
(foto Marek Miłkowski)
Jaszczurka żyworodna Lacerta (Zootoca) vivipara.
(foto Marek Miłkowski)

   
Ważki zarejestrowane na użytku ekologicznym Bagno
(15 gatunków)
Kliknięcie w nazwę ważki powoduje przejście do strony poświęconej danemu gatunkowi
 
Zygoptera

Pałątka pospolita Lestes sponsa
Pałątka niebieskooka Lestes dryas
Pałątka zielona Chalcolestes viridis
Straszka pospolita Sympecma fusca
Tężnica wytworna Ischnura elegans
Łątka dzieweczka Coenagrion puella
Oczobarwnica większa Erythromma najas
Łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula
Anisoptera

Żagnica ruda Aeshna isoceles
Żagnica sina Aeshna cyanea
Husarz władca Anax imperator
Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata
Ważka płaskobrzucha Libellula depressa
Szablak krwisty Sympetrum sanguineum
Szablak zwyczajny Sympetrum vulgatum
 
 
Obserwacje

Pałątka pospolita
Lestes sponsa
1–2 osobniki nad rowem rozsączająco-odparowującym.
 
Pałątka niebieskooka
Lestes dryas
Pojedyncze osobniki (inwentaryzacja 2013).
 
Pałątka zielona
Chalcolestes viridis
3 osobniki zaobserwowane w październiku na skraju szuwaru, w sąsiedztwie lustra wody (2014).
 
Straszka pospolita
Sympecma fusca
Pojedyncze osobniki głównie we wschodniej części użytku i nad rowem rozsączająco-odparowującym (inwentaryzacja 2013).
 
Tężnica wytworna
Ischnura elegans
Licznie nad rowami rozsączająco-odparowującymi (2014).
 
Łątka dzieweczka
Coenagrion puella
Licznie (inwentaryzacja 2013), licznie na całym obszarze torfowiska (2014).
 
Oczobarwnica większa
Erythromma najas
Dość licznie nad rowami rozsączająco-odparowującymi (2014).
 
Łunica czerwona
Pyrrhosoma nymphula
Pojedyncze osobniki (inwentaryzacja 2013).
 
Żagnica ruda
Aeshna isoceles
1 samiec nad rowami rozsączająco-odparowującymi (2014).
 
Żagnica sina
Aeshna cyanea
Pojedyncze osobniki (inwentaryzacja 2013).
 
Husarz władca
Anax imperator
1 samiec nad rowami rozsączająco-odparowującymi (2014).
 
Ważka czteroplama
Libellula quadrimaculata
2 osobniki na skraju szuwaru w sąsiedztwie lustra wody (2014).
 
Ważka płaskobrzucha
Libellula depressa
Pojedyncze samce przy rowach rozsączająco-odparowujących.
 
Szablak krwisty
Sympetrum sanguineum
Licznie na całej powierzchni (inwentaryzacja 2013), kilkanaście osobników na całej powierzchni (2014).
 
Szablak zwyczajny
Sympetrum vulgatum
Kilka osobników na skraju szuwaru (2014).