Zalew Borki powstał po spiętrzeniu wód rzeki Mlecznej, wykorzystywany jest jako zbiornik o charakterze rekreacyjnym i podlega pod Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Radomiu. Rzeka Mleczna głównie ze swego dopływu Kosówki niesie bardzo wiele namułów mineralnych i biogenów, które powodowałyby szybkie przeżyźnienie zbiornika Borki, zakwity glonów i nadmierne zarastanie roślinnością wodną. Aby zredukować ten problem na wejściu do zalewu zbudowano dwa stawy kolmatacyjne (UTM EB09) czyli osadniki o powierzchni około 2 hektarów. Woda rzeki Mlecznej wpływa najpierw od strony zachodniej do mniejszego z nich położonego na południu, tu następuje odfiltrowanie większości zawiesin. Następnie woda przepływa przepustem we wschodniej części do drugiego, północnego, większego zbiornika, gdzie przepływając przez cały staw w kierunku wschodnim powinna osadzać pozostałą część zanieczyszczeń.

Stawy kolmatacyjne stały się miejscem bytowania wielu zwierząt, gniazdują tu bardzo duże ilości ptaków w tym liczne ptaki chronione, jak bączek Ixobrychus minutus, zielonka Porzana parva i łabędź niemy Cygnus olor, gatunki podlegające ochronie ścisłej umieszczone w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Występują tu traszki zwyczajne, miejsce to upodobały sobie żaby moczarowe, które mają tu swoje największe godowisko w okolicy. Spośród bezkręgowców na szczególną uwagę zasługuje chroniony czerwończyk nieparek Lycaena dispar i pijawka lekarska Hirudo medicinalis, która współcześnie notowana jest w Polsce jedynie z 50 stanowisk, a jednym z ostatnio odkrytych są osadniki na Borkach. Niedawno też dokonano tu odkrycia rzadkiego gatunku grzyba gwiazdosza prążkowanego Geastrum striatum.

Od kilku lat Klub Przyrodników Regionu Radomskiego czyni starania o uzyskanie dla stawów kolmatacyjnych statusu użytku ekologicznego. W ramach projektu LIFE w latach 2020-2021 wykonano modernizację stawów kolmatacyjnych zwiekszającą ich zdolność oczyszczania oraz przeprowadzono remont jazu kozłowego.

POWRÓT

Ważki Radomia

Zdjęcia:	Marek Miłkowski Piotr Miłkowski Michał Kaczorowski — Air Show polska.e-mapa.net
Badania terenowe i tekst:	Marek Miłkowski Ewa Miłaczewska
© Ewa Miłaczewska