Strona główna |
Ważki-menu | Słownik | Etapy życia | Drapieżnictwo | Historia | Odonatrix | Literatura | Linki |
Od autorki |
Systematyka ważek |
Budowa ważki |
Zachowania rozrodcze |
Procesy życiowe |
Czas lotów |
Ważki dużych miast |
Wasze obserwacje |
Ważki w filatelistyce |
data powstania strony:
25 III 2010 r. data ostatniej aktualizacji: 24 XII 2015 r. |
||||
napisz do mnie: |
||||
ogłoszenia, aktualizacje |
||||
|
U W A G A: STRONA JEST W CIĄGŁYCH PRZEMIANACH I UZUPEŁNIENIACH, aby oglądać ostatnią wersję — a nie tę, którą już zapamiętał komputer — radzę ODŚWIEŻAĆ KAŻDĄ ODSŁONĘ po otwarciu. |
Aktualizacje z 2015 roku |
|
Wszystkiego najlepszego z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, a wraz z życzeniami nowy, „firmowy” kalendarz dla wszystkich Czytelników. Tym razem cały kalendarz poświęcony jest szablakom Sympetrum. Zdjęcia zamieszczone w kalendarzu wykonali: Jakub Liberski, Piotr Mikołajczuk, Krzysztof Pakuła, Krzysztof Przondziono, Jarosław Wenta, Przemysław Żurawlew i ja. Tu można pobrać go w formie pliku pdf — klikając w zdjęcie lub link obok. |
|
Wracamy do Radomia — a tam obejrzymy Staw Prędociński na największym osiedlu mieszkaniowym Radomia — Ustroniu. Sprawozdanie z obserwacji ważek przygotował Marek Miłkowski. |
|
Kolejnene stanowisko w Świętochłowicach — Staw Trupek w północno-zachodniej części miasta. Ważki obserwował Krzysztof Przondziono, a zdjęcia wykonał razem z córką Katarzyną. |
|
Następne stanowisko w Będzinie to rozlewisko na Potoku Glinice znajdujące się w centralnej części miasta pod Lasem Grodzieckim. Ważki nad rozlewiskiem obserwował Krzysztof Przondziono. |
|
Dziś kilka zdjęć stanowisk, na których obserwowano rozwój żagnicy wielkiej Aeshna grandis. Jest to ważka występująca w całej Polsce i na tak różnych zbiornikach, że właściwie niemal wszędzie można ją spotkać. Wśród przykładów mamy jezioro, starorzecze, staw rybny, piaskownię i żwirownię, kamieniołom wapieni, zapadlisko na terenie szkód górniczych i torfowisko niskie. Oprócz tego w galerii przybyły ładne zdjęcia Andrzeja Kucharskiego przedstawiające składanie jaj. |
|
Tychy to nowe miasto w temacie Ważki dużych miast, a w Tychach odwiedzimy pierwsze stanowisko — Staw Grabowiec, gdzie Krzysztof Przondziono prowadził obserwacje i napotkał 12 gatunków ważek. |
|
Zupełnie nietypowe dla tematu Ważki dużych miast uzupełnienie istniejącego już sprawozdania. Otóż wracamy na chwilę do Gdyni do stanowiska Dąbrowa–jeziorko, gdzie stała się rzecz straszna, bo niezależnie od tegorocznej suszy i mimo, że jest to użytek ekologiczny, jeziorko wyschło. Dokumentują to dwa zdjęcia nadesłane przez Magdę Grześkiewicz. Paweł Jedryczak, który wcześniej obserwował tam ważki i udostępnił nam swoje wyniki twierdzi, że już w 2014 roku było tam niewiele wody. Jest to bardzo przykra wiadomość — nie ma jeziorka i nie ma ważek!!! |
|
Zbiorniki retencyjne Godów to zbiorniki leżące wzdłuż rzeki Mlecznej w południowej części Radomia, w dzielnicy Godów. Ważki na tych zbiornikach obserwował Marek Miłkowski. |
|
Tym razem obejrzymy relację ze stawu przy ulicy Energetycznej w Będzinie — to nowe stanowisko, w kolejnym „nowym” mieście w konurbacji Górnego Śląska. Obserwacje w terenie i późniejsze ich opracowanie wraz ze zdjęciami przygotował Krzysztof Przondziono. |
|
I znowu coś z ważek — tym razem Sympetrum fonscolombii, jeden z najpiękniejszych szablaków. Przybyło 6 zdjęć stanowisk, na których te ważki obserwowano oraz 2 zdjęcia samców w galerii. Autorami zdjęć są: Michał Kaczorowski, Jakub Liberski, Marek Miłkowski, Krzysztof Przondziono i Przemysław Żurawlew. |
|
Nadszedł już koniec sezonu ważkowego, pora prezentować pierwsze relacje z obserwacji prowadzonych w miastach. Będą się one ukazywać, jak w poprzednich latach, na przemian z uzupełnieniami na innych stronach. Dziś nowe stanowisko w Radomiu, jest to Park Gołębiów, gdzie obserwacje w 2015 roku prowadził Marek Miłkowski. Jednocześnie na stronie Ważki dużych miast przedstawiam skrócone podsumowanie z lat 2010-2014, tym razem bez szczegółów, bo ilość miast i stanowisk wprawdzie wzrosła, ale gatunków ważek w ogólnym rozrachunku już nie przybyło. |
|
Od dwóch tygodni mamy jesień, gdzieniegdzie jest już po pierwszych nocnych przymrozkach, a ja — w ramach letnich wspomnień — jeszcze raz wrócę do czasu naszego sympozjum i pokażę kilka zdjęć Pawła Buczyńskiego na stronie Sympetrum depressiusculum oraz miejsce w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym, w którym Jakub Liberski napotkał Cordulegaster boltoni. |
|
Na stronie Nehalennia speciosa pojawiły się zdjęcia dalszych 16 stanowisk z różnych miejsc w Polsce. Tym samym nie ma już mylnego wrażenia, że ważka ta występuje tylko w Polsce środkowo-wschodniej. Powstała też galeria pokazująca kilka osobników z różnych stron Polski. |
|
Na stronie Wasze obserwacje — interesujący fotoreportaż ze składania jaj przez Aeshna affinis w wysuszonym podczas tegorocznych upałów dnie kamieniołomu w Ogrodzieńcu — przysłany przez Alicję Misztę. |
|
Dziś pewna odmiana — dawno nie uzupełniałam strony Etapy życia ważki — tak więc obejrzyjmy 6 nowych zdjęć od Edyty i Pawła Buczyńskich, wszystkie w zakładce „Pasożyty, choroby, kalectwo i śmierć”. |
|
Sprawozdanie z XII Ogólnopolskiego Sympozjum Odonatologicznego w Gryżynie. Jednocześnie zawiadamiam, że na samym dole strony głównej (przewiń w dół) jest możliwość przypomnienia sobie wszystkich zamieszczanych na stronie wazki.pl sprawozdań od 2011 roku. |
|
Sprawozdanie z sympozjum jeszcze niegotowe, ale na stronie oczobarwnicy jeziornej Erythromma lindenii będącej hitem tego sympozjum pojawiło się 14 nowych zdjęć następujących autorów: Pawła Buczyńskiego, Macieja Górki, Bogusławy Jankowskiej i Jakuba Liberskiego. Pewnie jeszcze dostanę zdjęcia od kogoś z uczestników i umieszczę je na stronie w późniejszym terminie. |
|
Dziś 10 nowych zdjęć Andrzeja Kucharskiego — jak zwykle ostatnio, są to głównie szczegóły anatomiczne i zdjęcia wylinki na stronie Onychogomphus forcipatus. |
|
Powtórne w tym roku duże zmiany na stronie Aeshna cyanea — to nasza najpospolitsza żagnica i z tej racji należy jej się obfita w zdjęcia strona. Przybyły szczegóły anatomiczne (foto S. Dziadoń, A. Kucharski, E. Miłaczewska i J. Wenta), zdjęcia zachowań rozrodczych (A. Kucharski !!!), zdjęcia wylinek (E. Miłaczewska). Strona zyskała wreszcie całkiem poczciwy wygląd. Następne uzupełnienia nastąpią dopiero po powrocie z Sympozjum Odonatologicznego, czyli zapewne 27 sierpnia. |
|
Kolejne duże zmiany na stronie Crocothemis erythraea — przybyły dwa zdjęcia najdalej wysuniętych na północ stanowisk. W tym momencie to rekordowe obserwacje tej południowej ważki w Polsce, przeprowadzili je Paweł Buczyński i Paweł Chariasz. Ponadto Andrzej Kucharski wykonał 6 fotografii szczegółów anatomicznych samca oraz 5 zdjęć wylinek. W galerii również przybyły 2 zdjęcia. |
|
W związku z użyciem zdjęcia świtezianki błyszczącej bez autora ani mojej zgody i przedstawieniem jako własne na Facebooku, wystosowałam do administracji Facebooka następujący list:
„W dniu wczorajszym zgłoszono mi jako właścicielce strony www.wazki.pl popełniony na Facebooku plagiat. https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1009373735754212&set=a.321372687887657.79636.100000447850370&type=1&theater —
zamieszczone tam zdjęcie ważki świtezianki błyszczącej jest przez ZbiGniewa Krzywańskiego prezentowane jako własne wraz ze śmiesznym komentarzem, jak to się napracował. Zdjęcie pochodzi z mojej strony http://www.wazki.pl/wazki_calopteryx_splendens.html i jest autorstwa Piotra Brzozowskiego. Na mojej stronie widnieje w trzech miejscach od kilku lat. W stosunku do ZbiGniewa Krzywańskiego proszę wyciągnąć adekwatne do wykroczenia konsekwencje. Przede wszystkim proszę to ogłosić pod wymienionym postem. O podjętych krokach proszę mnie zawiadomić również mailem. Ewa Miłaczewska” |
|
Kolejna ważka — Aeshna viridis pojawiła się na południe od dotychczas uznanego zasięgu występowania w Polsce. Na stronie żagnicy zielonej przybyły trzy zdjęcia Pawła Buczyńskiego, dwa autorstwa Macieja Górki oraz jedno Michała Wolnego i dwa Piotra Zabłockiego. |
|
Strona Gomphus flavipes wzbogacona została o 6 nowych zdjęć larw i wylinek zrobionych w okolicach Torunia przez Andrzeja Kucharskiego. |
|
Na stronę Epitheca bimaculata wstawiłam 13 nowych zdjęć stanowisk, na których następuje rozwój tych ważek (autorami są: Paweł Buczyński, Piotr Cuber, Julia Dobrzańska, Mariusz Gwardjan, Przemysław Żurawlew i ja). Przybyło też 5 zdjęć szczegółów anatomicznych od Andrzeja Kucharskiego oraz 2 fotografie wylinek od Andrzeja Kucharskiego i Michała Wolnego, które potwierdzają rozwój tych ważek na granicy dotychczas znanego zasięgu występowania i poza nią, co stwarza konieczność przesunięcia tego zasięgu w kierunku południowym. Nie jest to tak spektakularne, jak w przypadku Libellula fulva, ale z pewnością warte odnotowania. |
|
Na stronie Libellula fulva wstawiłam 18 nowych zdjęć. Są to zdjęcia siedlisk, zdjęcia młodych osobników oraz wylinek. Przesłane przez Andrzeja Kucharskiego i Michała Wolnego zdjęcia wykazują znaczne poszerzenie dotychczas znanego zasięgu występowania tej ważki w kierunku południowym. Ponadto dodano fotografie Pawła Buczyńskiego, Sylwii Dziadoń, Michała Kaczorowskiego i Marka Miłkowskiego. Rzecz warta obejrzenia. |
|
Na stronie Aeshna cyanea wstawiłam 10 nowych zdjęć, częściowo wymieniając dobre na lepsze, częściowo wstawiając zupełnie nowe. Inaczej niż zwykle potraktowane zostały zdjęcia siedlisk — ważka ta występuje tak pospolicie i powszechnie, że nie miało sensu pokazywanie miejsc typowych — znacznie ciekawsze są miejsca wręcz dziwaczne. |
|
Kolejny — 11(1) — numer naszego czasopisma wraz z pdf-ami zawartych w nim artykułów. |
|
Na stronie Somatochlora arctica przeobrażenie, które Paweł Buczyński obserwował na przesuszonym torfowisku koło wsi Hamernia w woj. lubelskim. Na stronie Aeshna subarctica zaś przybyło 7 zdjęć typowych siedlisk tego gatunku, dzięki pomocy Pawła Buczyńskiego i Przemka Żurawlewa. |
|
Kolejny powrót — na stronie Somatochlora flavomaculata przybyły zdjęcie juwenilnego samca oraz wylinki potwierdzające rozwój ważki w okolicy Sanoka, a także szczegóły anatomiczne samca. |
|
Jeszcze raz wracamy na stronę husarza ciemnego Anax parthenope — Andrzej Kucharski nadesłał kilka zdjęć szczegółów anatomicznych — warto je zobaczyć. |
|
Po pięciu latach nadeszła pora na przebudowę strony iglicy małej Nehalennia speciosa. Pięć lat temu 21 czerwca 2010 roku po raz pierwszy razem z Piotrem Mikołajczukiem zobaczyliśmy te rzadkie ważki. Przez pięć lat Piotr obserwował je dość szczególnie, odkrywając blisko 60 !!! zupełnie nowych stanowisk na Mazowszu i Lubelszczyźnie, napisał w Odonatrix kilka artykułów na ten temat. Jego badania doprowadziły do zmiany poglądów na temat charakterystycznych dla występowania tego gatunku zespołów roślin szuwarowych, są one pokazane na zdjęciach. Radzę korzystać z linku do pdf-ów artykułów zamieszczonych w oraz z linków do postów Piotra na forum entomologicznym. A na stronie Brachytrona pratense znowu przybyło 7 zdjęć Andrzeja Kucharskiego — tym razem głównie zbliżenia szczegółów anatomicznych. |
|
Znacznie rozbudowana została strona miedziopiersi żółtoplamej Somatochlora flavomaculata o zdjęcia 10 charakterystycznych stanowisk — autorstwa Pawła Buczyńskiego, a w galerii cztery fotografie samca w locie — wykonane przez Sylwię Dziadoń. |
|
Uzupełniłam stronę zalotki torfowcowej Leucorrhinia dubia o zdjęcia 10 charakterystycznych stanowisk i dwie fotografie wylinki. |
|
Na stronie żagniczki wiosennej Brachytron pratense przybyło następnych kilka zdjęć — 4 zdjęcia wylinki oraz fotografia miejsca, gdzie ją 6 maja znalazł Andrzej Kucharski na bardzo wysuniętym na południe stanowisku, potwierdzając tym samym jej rozwój w tej lokalizacji. Oprócz tego uzupełniłam (dzięki pomocy Pawła Buczyńskiego) stronę zalotki spłaszczonej Leucorrhinia caudalis o zdjęcia 11 charakterystycznych stanowisk. |
|
Na stronie husarza ciemnego Anax parthenope przybyło 6 zdjęć stanowisk, na których był obserwowany. |
|
Na stronie zalotki czerwonawej Leucorrhinia rubicunda przybyło 6 zdjęć stanowisk, na których obserwowano rozród tej ważki. Ich wylot powinien właśnie się rozpoczynać! Również tuż przed wylotem Andrzejowi Kucharskiemu udało się sfotografować larwę świtezianki dziewicy złapanej w Uhercach Mineralnych w woj. podkarpackim. Tak więc na stronie Calopteryx virgo przybyło 5 zdjęć. |
|
Na stronie husarza władcy Anax imperator przybyło 10 zdjęć stanowisk, na których był obserwowany. |
|
Dziś dowiemy się jakie ważki napotkał Krzysztof Przondziono nad rzeką Przemszą, na odcinku od Dąbrowy Górniczej, poprzez Będzin, Sosnowiec po „Trójkąt Trzech Cesarzy” w Mysłowicach. To już ostatnie z otrzymanych w sezonie zimowym opisów obserwacji w miastach. Wkrótce przygotuję niewielkie podsumowanie, możemy też zaczynać zbierać nowe materiały — do czego serdecznie zachęcam. |
|
Tegoroczne, XII już Ogólnopolskie Sympozjum Odonatologiczne odbędzie się w dniach 21-23 sierpnia 2015 roku w Ośrodku wypoczynkowym Anapausis w miejscowości Gryżyna nad Jeziorem Kałek w Gryżyńskim Parku Krajobrazowym. Spotkanie będzie miało charakter referatowo-terenowy. Motywem przewodnim części referatowej sympozjum będzie różnorodność ważek wód stojących w Polsce,
natomiast podczas części terenowej wybierzemy się na poszukiwania oczobarwnicy jeziornej Erythromma lindenii — gatunku, który występuje w jeziorach w zachodniej części kraju. Bliższych informacji szukamy: Komunikat 1 oraz Karta zgłoszeniowa, albo też na http://www.odonata.pl/ , skąd można pobrać kartę zgłoszeniową w formacie doc. czyli w Wordzie. |
|
Dzisiaj pewna odmiana — postanowiłam powoli, acz systematycznie, uzupełniać strony gatunków ważek o zdjęcia charakterystycznych miejsc, w których ważki te obserwowano. Na początek dwa gatunki wiosennych Aeshnidae czyli Aeshna isoceles (7 nowych zdjęć stanowisk i 3 szczegółów anatomicznych) i Brachytron pratense (7 nowych fotografii). |
|
Wracamy do Rudy Śląskiej, tym razem w północno–zachodniej części miasta obejrzymy stanowisko Staw Glombik, gdzie Krzysztof Przondziono latem 2014 roku zarejestrował 8 gatunków ważek. Z okazji zbliżających się Świąt składam wszystkim Czytelnikom najserdeczniejsze życzenia spokoju, zdrowia i radości oraz ciekawych spotkań z Przyrodą. |
|
Od kilku dni mamy wiosnę i to nie tylko kalendarzową, ale wreszcie ciepłą, radosną i pełną słońca — choć w sam pierwszy dzień wiosny zaćmionego — w dodatku właśnie mija równiutkie pięć lat od powstania tej strony i jest to dostatecznie wiele powodów do całkowitego nieróbstwa — tak więc dziś aktualizacji nie będzie. |
|
Tym razem Warszawa, a w Warszawie na prawym brzegu Wisły, na północnym skraju miasta, w dzielnicy Białołęka cieniutki kanałek melioracyjny koło osiedla Derby. Tam Teresa Stolarczyk obserwowała wprawdzie tylko cztery gatunki ważek, ale za to obie gadziogłówki, co już jest warte wzmianki. |
|
Staw bez nazwy znajduje się na skraju Lasów Panewnickich na samej granicy Rudy Śląskiej z katowickim osiedlem Kokociniec — Krzysztof Przondziono stwierdził tam w roku 2014 występowanie 12 gatunków ważek. |
|
Oprócz obserwacji prowadzonych na nowych stanowiskach, Marek Miłkowski z Radomia rejestrował również ważki na stanowiskach opisanych w ubiegłym roku. I tak: nad rzeką Mleczną spotkał 3 nowe gatunki, nad stawami kolomatacyjnymi przy zbiorniku Borki znalazł 2 nowe gatunki, a w dolinie Kosówki — 1 niewidzianą tam dotąd ważkę. |
|
Czarny Staw i zapadlisko powstałe wskutek działalności kopalni węgla kamiennego Śląsk to kolejne stanowisko w Rudzie Śląskiej, obserwacje prowadzili tam w latach 2011 i 2014 Piotr Cuber, Bogusława Jankowska, Alicja Miszta i Krzysztof Przondziono rejestrując tam 21 gatunków ważek. |
|
Pozostajemy w Rudzie Śląskiej, tuż obok poprzednich dwóch stanowisk znajduje się ciekawe zapadlisko będące prawdopodobnie miejscem rozrodu spotykanych na okolicznych stanowiskach ważek, zaobserwowano tam 27 gatunków ważek. W latach 2008 i 2011 ważki na zapadlisku obserwowali Alicja Miszta, Piotr Cuber i Jakub Liberski. |
|
W Rudzie Śląskiej, nieco na wschód od opisanego dwa tygodnie temu stanowiska znajdują się trzy Stawy Stowarzyszenia Wędkarskiego „Lin” w Lasach Panewnickich, gdzie zaobserwowano 13 gatunków ważek. W sierpniu 2011 roku oraz w całym sezonie roku 2014 ważki obserwowali Alicja Miszta, Piotr Cuber, Bogusława Jankowska i Krzysztof Przondziono. |
|
Dziś poznamy ciekawe stanowisko w Radomiu, jest to użytek ekologiczny Bagno znajdujący się w północno–wschodniej części miasta. W 2013 roku prowadzono tu inwentaryzację między innymi ważek, wówczas Sylwia Goraj zarejestrowała tu 7 gatunków, w roku 2014 Marek Miłkowski obecność części tych gatunków potwierdził, a listę występujących tu ważek poszerzył o następne siedem gatunków. |
|
Kolejne stanowisko w Rudzie Śląskiej znajduje się w Lasach Panewnickich, gdzie występuje szereg stawów wzdłuż dopływu Kłodnicy. Nad dwoma pierwszymi od zachodu znajduje się Ośrodek Przystań i Stowarzyszenie Wędkarskie „Karp” zaobserwowano tu 17 gatunków ważek. Alicja Miszta i Piotr Cuber prowadzili obserwacje w sierpniu 2011 roku, natomiast w roku 2014 ważki obserwowali Alicja Miszta i Piotr Cuber, Alicja Miszta i Bogusława Jankowska oraz Krzysztof Przondziono. |
|
Dziś uzupełnienia na stronach gadziogłówek. Na stronie Gomphus flavipes przybyły 2 zdjęcia narządów płciowych samca oraz zdjęcie tułowia i skrzydeł samca, natomiast na stronie Gomphus vulgatissimus znajdziemy nowe zdjęcie głowy i samicy. Zdjęcia te zrobiła na warszawskiej Białołęce Teresa Stolarczyk. |
|
Nadal zajmujemy się tematem Ważki dużych miast. Zobaczymy drugie już stanowisko w Rudzie Śląskiej, jest to zbiornik o dźwięcznej nazwie Smrodlok. W 2014 roku Krzysztof Przondziono stwierdził tam dziesięć gatunków ważek. Przypominam też, że Alicja Miszta ciągle zbiera dane dotyczące występowania ważek południowych w Polsce. Prosimy przesyłać do niej dane z 2014 roku na adres a.miszta@cdpgs.katowice.pl. Szczegóły znajdziemy w linkach podanych poniżej w dziale OGŁOSZENIA. |
|
Wracamy do tematu Ważki dużych miast, dziś odwiedzimy Radom, by tam zapoznać się z niewielkim oczkiem wodnym w osiedlu Michałów. W 2014 roku Marek Miłkowski zaobserwował tam siedem gatunków ważek. |
|
Konkurs na ważkę roku 2015 ogłoszony na forum entomologicznym i stronie www.wazki.pl został rozstrzygnięty 31 grudnia 2014 r. — trzy pierwsze miejsca zajęły: 1. CROCOTHEMIS ERYTHRAEA 2. Nehalennia speciosa 3. Aeshna viridis Na stronie Konkurs na ważkę roku 2015 znajdziemy wyniki konkursu i nazwisko zwycięzcy. Klikając w zdjęcie obok lub w link możemy pobrać kalendarz wydany z okazji konkursu. Zdjęcia ważek znajdujących się na 12 pierwszych lokatach wykonali Szymon Kubik, Jakub Liberski, João Matos da Costa, Piotr Mikołajczuk, Ewa Miłaczewska, Krzysztof Przondziono, Krzysztof Szpiech, Jarosław Wenta i Przemysław Żurawlew. |
|
Nowy „firmowy” kalendarz dla wszystkich Czytelników. Tym razem cały kalendarz poświęcony jest larwom i wylinkom ważek. Zdjęcia zamieszczone w kalendarzu wykonali: Paweł Buczyński, Andrzej Kucharski, Jakub Liberski i Piotr Mikołajczuk. Tu można pobrać go w formie pliku pdf — klikając w zdjęcie lub link obok. |
OGŁOSZENIA | |
|
Dr Alicja Miszta z Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, ul. Św. Huberta 35, 40-543 Katowice koordynuje z ramienia Sekcji Odonatologicznej PTE monitoring ważek południowych. Ważki te mogą w okresie upałów pojawiać się liczniej niż zwykle. W załączeniu pliki pdf pomocne w ich rozpoznawaniu: żagnica południowa Aeshna affinis, husarz wędrowny Anax ephippiger, szafranka czerwona Crocothemis erythraea, lecicha południowa Orthetrum brunneum, lecicha mała Orthetrum coerulescens, szablak południowy Sympetrum fonscolombii i szablak wędrowny Sympetrum meridionale. Wyniki obserwacji prosimy przekazywać na adres a.miszta@cdpgs.katowice.pl w formie opisanej tutaj. |
Aktualizacje z 2014 roku | |
Aktualizacje z 2013 roku | |
Aktualizacje z 2012 roku | |
Aktualizacje z 2011 roku | |
Aktualizacje z 2010 roku | |