Ważki dużych miast — podsumowanie wyników prac prowadzonych w latach 2010–2017





Materiały zbieramy od 2010 roku. Ostatnie dwa lata przyniosły wyniki oserwacji na 20 nowych stanowiskach oraz uzupełnienia na kilkunastu opisywanych wcześniej. Klikając na tej stronie w nazwę ważki uzyskujemy połączenie z poświęconą jej stroną. Klikając w nazwę miasta łączymy się ze stroną opisującą ważki tego miasta, a tam są linki do poszczególnych stanowisk i ich rozkład na mapie.

   
Miasta
Ilość stanowisk
Ilość gatunków/chronionych/południowych
Gdynia
Konurbacja górnośląska — 11 miast
Kielce
Kraków
Łódź
Radom
Warszawa
  4
67
14
  6
  1
18
21
29/1/1
51/4/7
46/5/4
37/4/5
24//1
40/3/5
46/5/4
Łącznie: 17 miast
Łącznie ilość stanowisk: 131
Łącznie ilość gatunków: 57/7/7
 

W siedemnastu miastach, na 131 przebadanych stanowiskach, stwierdziliśmy dotychczas 57 gatunków ważek: 19 gatunków Zygoptera i 38 gatunków Anisoptera. Od poprzedniego podsumowania wyników przybył tylko jeden gatunek Anisoptera — Sympetrum meridionale. Jest to ważka południowa, gatunki południowe migrują ostatnio coraz dalej na północ, czemu więc nie miałyby pojawiać się również w miastach. Spośród gatunków południowych tylko Anax ephippiger nie był rejestrowany na obszarze żadnego z miast, pozostałe 7 gatunków widujemy i w miastach.

 
Gatunek / miasto
Gdynia
 
Konurbacja
górnośląska
Kielce
 
Kraków
 
Łódź
 
Radom
 
Warszawa
 
Calopteryx splendens
Calopteryx virgo
 
Lestes sponsa
 
Lestes dryas
 
Lestes barbarus
 
 
 
Lestes virens
 
 
Chalcolestes viridis
 
Sympecma fusca
 
Sympecma paedisca
 
 
Ischnura elegans
 
Ischnura pumilio
 
 
 
 
Enallagma cyathigerum
Coenagrion pulchellum
 
 
Coenagrion puella
Coenagrion hastulatum
 
 
 
 
Erythromma najas
Erythromma viridulum
 
 
Pyrrhosoma nymphula
Platycnemis pennipes
 
Aeshna mixta
 
Aeshna affinis
 
 
 
Aeshna isoceles
 
 
Aeshna grandis
 
 
Aeshna cyanea
 
Anax imperator
 
Anax parthenope
 
Brachytron pratense
 
 
 
 
Gomphus vulgatissimus
 
 
 
 
Stylurus (Gomphus) flavipes
 
 
 
 
 
 
Ophiogomphus cecilia
 
 
 
Cordulegaster boltonii
 
 
 
 
 
 
Cordulia aenea
 
Somatochlora metallica
 
 
Somatochlora flavomaculata
 
 
 
 
 
Epitheca bimaculata
 
 
 
 
Libellula quadrimaculata
Libellula depressa
Libellula fulva
 
 
 
 
 
 
Orthetrum cancellatum
Orthetrum albistylum
 
Orthetrum coerulescens
 
 
 
 
 
 
Orthetrum brunneum
 
 
Leucorrhinia dubia
 
 
 
Leucorrhinia rubicunda
 
 
 
Leucorrhinia pectoralis
 
Leucorrhinia albifrons
 
 
 
 
Leucorrhinia caudalis
 
 
 
 
 
Sympetrum danae
Sympetrum pedemontanum
 
 
 
 
 
 
Sympetrum sanguineum
Sympetrum depressiusculum
 
 
 
 
 
 
Sympetrum flaveolum
Sympetrum fonscolombii
 
 
Sympetrum striolatum
 
Sympetrum vulgatum
Sympetrum meridionale
 
 
 
 
 
Crocothemis erythraea
 
 
 
Łącznie:
stanowisk/gatunków: 131 / 57
 
4 / 29
 
67 / 51
 
14 / 46
 
6 / 37
 
1 / 24
 
18 / 40
 
21 / 46
 
Występowanie poszczególnych gatunków ważek w jedenastu miastach należących do konurbacji górnośląskiej

 
gatunek / miasto
Będzin
Chorzów
Czeladź
Dąbrowa
Górnicza
Katowice
Mysłowice
Ruda
Śląska
Siemia-
nowice
Śląkie
Sosnowiec
Święto-
chłowice
Tychy
Calopteryx splendens
 
 
Calopteryx virgo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Lestes sponsa
 
 
 
 
 
Lestes dryas
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Lestes barbarus
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Lestes virens
 
 
 
 
 
 
 
 
Chalcolestes viridis
 
 
 
 
 
 
Sympecma fusca
 
 
 
Sympecma paedisca
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ischnura elegans
Ischnura pumilio
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Enallagma cyathigerum
 
 
 
 
 
Coenagrion pulchellum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Coenagrion puella
 
 
Coenagrion hastulatum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Erythromma najas
 
 
 
Erythromma viridulum
 
 
 
 
 
Pyrrhosoma nymphula
 
 
 
 
 
Platycnemis pennipes
Aeshna mixta
 
 
 
Aeshna affinis
 
 
 
 
 
 
 
 
Aeshna isoceles
 
 
 
Aeshna grandis
 
 
 
 
 
Aeshna cyanea
 
Anax imperator
 
Anax parthenope
 
 
Brachytron pratense
 
 
 
 
 
 
 
Cordulia aenea
 
 
 
 
Sommatochlora metallica
 
 
 
 
 
 
Somatochlora flavomaculata
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Epitheca bimaculata
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Libellula quadrimaculata
 
 
 
Libellula depressa
 
 
 
 
 
Orthetrum cancellatum
 
 
Orthetrum albistylum
 
 
 
 
 
 
 
 
Orthetrum coerulescens
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Orthetrum brunneum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Leucorrhinia dubia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Leucorrhinia rubicunda
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Leucorrhinia pectoralis
 
 
 
 
 
 
 
 
Leucorrhinia albifrons
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Leucorrhinia caudalis
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sympetrum danae
 
 
 
 
 
 
 
Sympetrum sanguineum
 
Sympetrum depressiusculum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sympetrum flaveolum
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sympetrum fonscolombii
 
 
 
 
 
 
 
 
Sympetrum striolatum
 
 
 
 
 
Sympetrum vulgatum
 
 
 
 
Sympetrum meridionale
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Crocothemis erythraea
 
 
 
 
 
Ilość:
stanowisk/gatunków
 
3 / 18
 
6 / 32
 
4 / 21
 
1 / 5
 
20 / 46
 
2 / 9
 
11 / 34
 
5 / 18
 
3 / 19
 
9 / 27
 
3 / 21
 
 

Ogółem we wszystkich miastach zarejestrowano 7 gatunków chronionychSympecma paedisca, Stylurus (Gomphus) flavipes, Ophiogomphus cecilia, Cordulegaster boltonii, Leucorrhinia pectoralis, Leucorrhinia albifrons i Leucorrhinia caudalis oraz 7 gatunków ważek południowychAeshna affinis, Orthetrum albistylum, Orthetrum coerulescens, Orthetrum brunneum, Sympetrum fonscolombii, Sympetrum meridionale i Crocothemis erythraea. Wśród gatunków chronionych widzimy nawet szklarnika leśnego Cordulegaster boltonii, którego samicę obserwowanowano tylko raz 23 czerwca 2007 r. w sąsiedztwie osiedla Dąbrowa w Kielcach. Obecnie na skutek zakwaszenia wody w rzece Silnicy wodami zrzucanymi z kamieniołomu, można uznać stanowisko za stracone.

Ciągle jeszcze zarysowuje się zależność ilości obserwowanych gatunków od ilości prowadzonych obserwacji. Jest tak niezależnie od tego, czy zwiększamy ilość stanowisk w mieście, czy ilość odwiedzin na jednym stanowisku. Spośród stanowisk, na których uzupełniano dane przedstawione w poprzednim okresie (2010-2015 r.) największe zmiany zaszły na Stawie Górnik na katowickim Giszowcu — niemal codziennie kontrolowanym przez nową autorkę danych Marię Wiszniowską oraz w kamieniołomie Liban w Krakowie, gdzie wcześniejsze badania uzupełnił Grzegorz Kolago również nowy autor danych. Oczywiste jest, że zwiększona ilość obserwacji prowadzi do rejestrowania pełnego spektrum w skali roku. Są jednak inne przyczyny tego, że na niektórych zbiornikach stwierdzamy ograniczoną ilość gatunków. Są to przeważnie zbiorniki na obszarach przemysłowych lub poprzemysłowych, nie w pełni jeszcze zrekultywowanych, gdzie ciągle istnieje niekorzystny wpływ terenu na chemizm wód. Proces rekultywacji tych terenów postępuje stale i jeśli jest prowadzony z wyczuciem przynosi poprawę sytuacji. Jeśli nie — miejmy nadzieję, że czas leczy rany. Zdarza się jednak, że tracimy jakieś stanowisko bezpowrotnie, tak stało się w Katowicach na interesującym nas zapadlisku na Załęskiej Hałdzie, gdzie w ramach usuwania szkód górniczych (w zgodzie z prawem górniczym) teren przeznaczono pod budowę stadionu GKS Katowice. Dane z tego miejsca mają już tylko wartość historyczną. Znacznie zmniejszono też powierzchnię oczka na Michałowie w Radomiu, przeznaczając ją na budowę marketu Aldik. Tak więc kolejny raz ważki przegrywają z ludźmi.

Wszystkim Kolegom serdecznie dziękuję za współpracę i oczywiście proszę o jeszcze. Wszystkich, którzy zechcieliby włączyć swoje obserwacje, zwłaszcza z miast jeszcze programem nieobjętych — zapraszam. Cel jest ciągle ten sam — połączenie relaksu na powietrzu z obserwacjami przyrody.